Askeri analistler 2016 yılını rejim hava kuvvetleri özellikle de savaş (jet) uçakları açısından felaket olarak nitelendirdiler. Rejim bu süre zarfında ‘Mig’ ve ‘Sukhoi’ tipinde 18 savaş uçağı yitirdi. Helikopterler açısından kayıplar ise sadece 6 helikopterdi. Bu da tüm bu olaylarda 21 pilotun yaşamını yitirmesine ek olarak her ay ortalama 2 uçak olmak üzere 24 uçağın kaybedilmesi anlamına geliyor. Kayıplardaki bu büyük sayı Rusya’da bu uçakların yedek parçasının bile sağlanamaması, rejim nezdinde hava ekipmanının eski olması nedeniyle teknik arıza ya da düşme ya da düşürülme sonucunda kaybettiği herhangi bir uçağı tazmin (telafi) etme konusunda güçsüzlüğü nedeniyle rejim açısından felaket sayılmaktadır.
*2016 YILINDA REJİMİN SAVAŞ UÇAKLARI KAYIPLARI -3 L-39 UÇAĞININ DÜŞMESİ:
L-39 uçağı 21 Temmuz 2016 tarihinde Homs doğusunda ‘Huveysis’ bölgesinde gece düştü. Pilot Albay Selman Süleyman ve Üsteğmen Gadir İyd’den oluşan mürettebat uçağın ‘IŞİD’ örgütü tarafından hedef alınması sonucunda yaşamını yitirdi. Geçtiğimiz yıl düşen bu tipten ilk uçak oldu. 4 Eylül 2016 tarihinde ‘T-4’ havaalanı üzerinde L-39 uçağı düştü. Pilot Üsteğmen Ali Ferhan havaalanı üzerinde akrobatik sorti uyguladığı sırada hayatını kaybetti. Bunu 3 Aralık 2016 tarihinde El Amiriyye mahallesinde gece üçüncü L-39 uçağı izledi. Mahalleyi bombardıman sortisi sırasında pilot Binbaşı Cafer Hasan ve pilot Yüzbaşı Tarık Mualla’dan oluşan mürettebat yaşamını yitirdi.
4 MİG-21 UÇAĞININ DÜŞMESİ: Çift pilotlu Mig-21 uçağı 12 Mart 2016 tarihinde ‘Al Muğir’ köyü güneyinde düştü. Pilot Albay Musa Trikman ve pilot Yarbay Emin İdris’ten oluşan mürettebat yaşamlarını yitirdiler. 19 Haziran 2016 tarihinde Hama kentinde düşen benzer uçak bunu izledi. Pilot Binbaşı Eyhem Hadra uçakta meydana gelen teknik arıza sonrasında iniş girişimi sırasında hayatını kaybetti. Mig-21 tipindeki üçüncü uçak 14 Temmuz 2016 tarihinde Dayr Az Zor El Serda dağı üzerinde düştü. Pilot Yarbay Mahir Kaş’ur bomba parçalarının uçağa isabet etmesi sonucunda yaşamını yitirdi. Aynı yer Serda dağı dördüncü Mig-21 uçağının 18 Eylül 2016 tarihinde düşmesine tanık oldu. Uçağın komutanı pilot Kurmay Albay Ali Hamza Ahmet uçağın bombalarının parçalarının isabet kaydetmesi sonucunda hayatını kaybetti.
3 MİG-23 ML+MF UÇAĞININ DÜŞMESİ: Mig-23 uçağı 22 Nisan 2016 tarihinde motorunun yanması sonucunda Tel Dekve bölgesinde düştü, komutanı pilot Yüzbaşı Azzam İyd paraşütle atladıktan sonra ‘IŞİD’ tarafından esir alındı. Aynı tipte ikinci uçak 29 Temmuz 2016 tarihinde An Nasırıyah havaalanı üzerinde gece düştü. Pilot Binbaşı Muhammed İsmail uçağının gece yerle çarpışması sonucunda yaşamını yitirdi. Ayrıca Mig-23 MF uçağı 24 Ağustos 2016 tarihinde Hama havaalanında kötü iniş sonucunda düştü. Komutanı pilot Albay Hamdo El Sermani kurtuldu.
4 MİG-23 BN UÇAĞININ DÜŞMESİ: Mig-23 BN uçağı 11 Haziran 2016 tarihinde Abu Shamat bölgesinde ‘IŞİD’ örgütü tarafından isabet alması sonucunda düştü. Uçağın komutanı pilot Yarbay Riyad Muhammed kurtuldu. 15 Haziran 2016 tarihinde Mig-23 BN uçağı Dumayr havaalanında düştü. Uçağın komutanı pilot Albay Rami Kanber Süleyman motorun infilak etmesi sonucunda paraşütle atladıktan sonra kurtuldu. Mig-23 BN uçağı 27 Haziran 2016 tarihinde ‘Sin’ havaalanı güneybatısında düştü. Uçağın komutanı pilot Yarbay Nadir Ramazan uçağın yerle çarpışmasının ardından hayatını kaybetti. Mig-23 BN 21 Eylül 2016 tarihinde ‘El Petra’ bölgesinde ‘IŞİD’ örgütünün ateşiyle isabet aldıktan sonra düştü. Uçağın komutanı kurmay Yarbay İyhab Süleyman paraşütle atladıktan sonra esir alındı. Daha sonra ‘Ahmet El Abdo’ tugayları tarafından rejime teslim edildi.
3 SUKHOİ 22 UÇAĞININ DÜŞMESİ:
İlk Su-22 M4 uçağı 5 Nisan 2016 tarihinde Suriye direniş unsurlarının ateşiyle isabet alması sonucunda ‘Al İys’ bölgesinde düştü. Uçağın komutanı ve aynı zamanda Shayrat’ta 50.Tugay komutan yardımcısı pilot Tuğgeneral Halit Sai esir alındı. Su-22 M3 uçağı 1 Temmuz 2016 tarihinde motorunun infilak etmesi sonucunda düştü, uçağın komutanı pilot Binbaşı Nevres Hasan paraşütle atladı, önceki hava saldırısında ailesi kaybeden silahlı gücün eliyle ortadan kaldırıldı. Su-22 M4 uçağı 15 Kasım 2016 tarihinde pilot Tuğgeneral Muhammed Hasuri komutasında onarılamayacak yaralara maruz kalması nedeniyle heke ayrıldı (hizmet dışı kaldı). Su-24 tipindeki bir uçak gece hava sortisinden dönüşünden sonra 14 Ağustos 2016 tarihinde gece ‘T-4’ havaalanına kötü bir şekilde inişi sırasında düştü. Uçak heke ayrıldı. Pilot Tuğgeneral Adnan Selman ve S/S pilot Yarbay Ahmet Buşiyye’den oluşan mürettebat kurtuldu.
REJİMİN 2016 YILINDA YİTİRDİĞİ SAVAŞ HELİKOPTERLERİ:
1 adet ‘Mi-17’ tipindeki helikopter 5 Ocak 2016 tarihinde teknik arıza sonucunda kalkışı sırasında ‘Sin’ havaalanında düştü. Pilot Albay Enver Mesut ve pilot Binbaşı Muhammed Beddur’dan oluşan mürettebat kurtuldu. ‘Mi-25’ tipindeki 1 adet muharip helikopter 1 Temmuz 2016 tarihinde ‘Bir Qassab’ bölgesinde helikopterde meydana gelen yangın sonucunda düştü. Pilot Tuğgeneral Mahmut Bedr Hasan, pilot Yüzbaşı Zeyn Halluf ve hava teknisyen Albay Adnan El Salim’den oluşan mürettebat hayatlarını kaybettiler.
4 GAZELLE (ZIRHLILARA KARŞI) HELİKOPTERİNİN DÜŞMESİ: ‘Gazelle’ helikopteri 10 Mayıs 2016 tarihinde ‘Şair’ petrol sahası bölgesinde orta menzilli makinalı tüfek ateşiyle isabet aldığı sırada düştü. Pilot Albay Muhammed Habib ve pilot Binbaşı Muhammed Hac Ömer’den oluşan mürettebat kurtuldu. Diğer bir ‘Gazelle’ helikopteri 20 Haziran 2016 tarihinde ‘Hattab’ garnizonuna inişi sırasında düştü. Helikopterin tanksavar Tow füzesiyle isabet alması sonucunda Pilot Albay Muhammed Habib ve pilot Binbaşı Ala Deyyub’tan oluşan mürettebat yaşamlarını yitirdiler. ‘Ebu Shamat’ bölgesi ‘Gazelle’ helikopterinin 21 Ekim 2
ÇEVİRENİN BİLGİ NOTU: Suriye hava kuvvetleri 2011 yılı Mart ayında meydana gelen olaylardan önce 4 helikopter tugayına dağılmış 200’ü aşkın (Mi-8+Mi-17+Mi-25+gazelle) helikoptere sahipti. Şu anda rejimin elinde 50’inin altında helikopter bulunmaktadır.
(Çeviri, Turgut Adsız'a aittir)