Bu ay Avrupa ve ABD gündemini işgal eden başlıca konulardan biri Prens Harry ile eşi Meghan Markle’ın verdikleri röportajda Harry’nin ailesini hedef alan ifadeler kullanması oldu; aslen bir magazin haberi olmakla birlikte eleştiri oklarının yöneltildiği aile monarşi olunca röportajın gündeme oturmasına şaşırmamak, üstelik bu röportajın monarşinin geleceğine yönelik muhtemel etkisi üzerine de düşünmek gerek.
Prens Harry ve eşi, Kraliçe ile aralarındaki mevcut gerilimi daha da artıran böylesine bir röportaj vermek suretiyle Britanya halkının sempatisini kazanmak istemiş iseler, başarılı olduklarını söylemek oldukça zor. Zira YouGov tarafından yapılan anket çalışması ankete katılanların % 36’sının Kraliçe ve ailenin yanında durduklarını, sadece % 22’sinin Prens Harry ve eşini desteklediklerini gösteriyor. Anket çalışmasının bir diğer özelliği mevcut gerilimin taraflarına verilen desteği siyasi görüş ve yaş gruplarına göre de analiz etmiş olması; bu gerilimde Kraliçe’yi destekleyenlerin büyük çoğunluğu muhafazakar kesim; ankete katılan muhafazakarların % 64’ü Kraliçe’nin yanında dururken, liberallerin % 39’u bu gerilimde Kraliçe’nin yanında; Prens Harry ve eşi en büyük desteği İşçi Partisi seçmeninden alıyor. Kraliçe- Prens Harry ve Meghan Markle geriliminde Kraliçe’ye destek 50 yaş üstü vatandaşlardan gelirken, 18-24 ve 25-49 yaş grubunun desteği Prens Harry ve Meghan’a gidiyor. [1]
Kraliçe- Prens Harry ve Meghan Markle geriliminde halkın desteğinin hangi yönde olduğu konusu aslında daha geniş bir perspektifte önem kazanıyor; zira monarşi içi gerilimlerin monarşinin geleceğini ne yönde etkileyeceği sorusu akıllara geliyor.
Monarşi içi gerilimlerin monarşinin geleceğini olumsuz etkileyebilmesi için koşulların buna imkan vermesi, yani Birleşik Krallık’ta monarşi karşıtı bir eğilimin olması gerekir. Oysa yapılan anket çalışmaları Birleşik Krallık’ta monarşi karşıtı bir eğiliminin olmadığına işaret ediyor. Mesela, Ipsos Mori tarafından 1993-2016 dönemini kapsayan anket çalışmaları monarşiye desteğin %70-80 bandında değiştiğini, cumhuriyet yanlılarının oranının bazı yıllarda %20’yi aşmış olsa da genelde bu oranın altında kaldığını gösteriyor. Üstelik dikkat çeken bir diğer husus, monarşiye yönelik desteğin yüksek oranı yanında, bu desteğin yıllar itibarıyla istikrarını korumakta olması. Statista tarafından bu yıl içinde yayınlanan anket sonuçları da halkın büyük çoğunluğunun monarşiyi desteklemekte olduğunu gösteriyor; üstelik oran değişmekle birlikte her yaş grubunda çoğunluk monarşinin devamlılığından yana.[2]
Bu durumda Prens Harry ve eşinin verdiği röportajın monarşinin geleceğini nasıl etkileyeceği sorusuna şu şekilde yanıt verebiliriz.
Birleşik Krallık’ta halkın büyük çoğunluğu monarşiyi destekler iken ve Prens ve eşi bu röportaj ile Britanya halkının sempatisini de kazanamadığına göre, monarşinin geleceğine dair herhangi bir olumsuz etki öngörmek “şimdilik” doğru olmaz.
Ancak bu yanıtta anahtar kavram “şimdilik”. Çünkü Birleşik Krallık halkı monarşi dendiğinde doğrudan 1952 yılından bu yana tahta oturan Kraliçe 2. Elizabeth’i algılıyor olabilir. Birleşik Krallık halkı monarşiyi bir kurum olarak değil de Kraliçe 2. Elizabeth’in kişiliğinde bir monark olarak algılıyor ise, monarşiye verilen bu yoğun destek sadece Kraliçe 2. Elizabeth’e verilen destek anlamına gelir. Bu da Elizabeth sonrası monarşinin devamlılığını tartıştıracak bir unsura dönüşür. Üstelik konu veliaht Prens Charles olunca halk desteğinin azaldığı dikkatlerden kaçmıyor. Hatta halkın yarısına yakını Prens Charles’ın tahtı oğlu Prens William’a devretmesini istiyor[3]. Tahta istenmeyen bir kralın oturmasının, monarşi herhangi bir monark değil bir kurum olarak algılanıyor olsa bile, monarşiye verilen desteği azaltacağını tahmin etmek zor değil.
Hal böyle olunca şimdilik monarşi içi gerilimlerin monarşinin geleceğini etkilemesi adına var olmayan koşullar, tahta veliaht Prens Charles oturduğunda oluşabilir ve Prens Harry ve eşinin verdiği röportaj monarşiyi yıpratmak adına tekrar gündeme taşınır.
[1] https://news.sky.com/story/support-for-sussexes-or-royal-family-split-along-age-lines-survey-finds-12240799
[2] https://whorunsbritain.blogs.lincoln.ac.uk/2017/10/14/public-opinion-and-the-future-of-the-monarchy/, www.statista.com
[3] https://www.independent.co.uk/news/uk/home-news/prince-charles-heir-throne-abdicated-william-queen-dies-death-next-line-public-opinion-a8704316.html