Geçtiğimiz Mayıs ayında gerçekleştirilen Avrupa Parlamentosu seçimleri sonucunda, 182 sandalye ile Hıristiyan Demokratlar, 154 sandalye ile Sosyalist ve Demokratlar İttifakı, yine, parlamentoda en büyük iki grubu oluşturdu. Avrupa solu Sosyalist ve Demokratlar İttifakı dışında, ayrıca 41 sandalyeye sahip Avrupa Birleşik Solu - Nordik Yeşil Solu ile 74 sandalyeli Yeşiller tarafından da temsil ediliyor. 751 sandalyeli Parlamentoda Avrupa solunun çoğunluğu oluşturmadığı açık. Bu da ilk etkisini Avrupa Komisyonu başkanının seçiminde gösteriyor.
Lizbon Antlaşması uyarınca Komisyon başkanlığı için Zirve tarafından belirlenen isim Avrupa Parlamentosu tarafından “seçiliyor”. Aslında Komisyon başkanını seçen Avrupa Parlamentosu değil; Parlamento kendisine sunulan ismi kabul etme ya da reddetme hakkına sahip olunca Komisyon başkanının Parlamento tarafından seçildiği yönünde bir izlenim oluşuyor. İsmi belirleyen Zirve… Ancak Zirve, Komisyon başkanlığı için isim önerirken Avrupa Parlamentosu seçim sonuçlarını göz önünde bulundurmak zorunda; yani Parlamentoda kabul görecek bir isim; üye tam sayısının mutlak çoğunluğunun “evet” oyunu alacak bir isim olmalı.
Geçtiğimiz günlerde Zirve Komisyon başkanlığı için belirlediği ismi açıkladı: Ursula Von der Leyen…Bu isim Avrupa solu tarafından tepkiyle karşılandı. Sosyalist ve Demokratlar lideri Iratxe Garcia sosyal demokratlar için Ursula Von der Leyen’in kabul edilemez olduğunu belirtirken, Yeşiller’den Bas Eickhout Komisyon başkanlığı için Von der Leyen isminin belirlenmesini “hayal kırıklığı” olarak nitelendirdi.
Supranasyonel siyasette tanınmayan, ulusal siyasette ise çok popüler olmadığı belirtilen Ursula Von der Leyen’in Avrupa solu tarafından tepkiyle karşılanmasının nedenleri nelerdir?
Bu nedenlerin ilkini Sosyalist ve Demokratlar lideri Iratxe Garcia net olarak ifade etti; Sosyalist ve Demokratlar grubu nazarında Von der Leyen Zirvede temsil edilen popülist hükümetlerin tercihi.
İkinci neden Yeşiller’in ifadesiyle, Von der Leyen’in hukukun üstünlüğü ve iklim değişikliği konularında çok da önem vermeyen bir siyasetçi izlenimi vermesi…[1]
Üçüncü neden Avrupa Birleşik Solu-Nordik Yeşil Sol grubunun ifadesiyle, sosyal adalete ve insan haklarına dayalı bir vizyonunun olmaması, neo- liberal politikalara olan bağlılığı.[2]
Avrupa solu nazarında Von der Leyen Avrupa’da aşırı sağın desteklediği statükonun tercihi.[3] Ayrıca Almanya’da savunma bakanlığı yapan Vo der Leyen’in bir Avrupa ordusu kurulması gerektiği yönündeki görüşü, Avrupa solu için Von der Leyen’i Avrupa’yı militarize edecek bir faktör haline getiriyor.
Avrupa solu, bu ismi belirlediği için Zirveye tepki gösterse de, bu tepki Von der Leyen’in Avrupa Komisyonu başkanı olmasını engelleyemedi. Dün (16 Temmuz 2019) Von der Leyen Parlamentodaki oylamada 383 parlamenterin desteğini alarak Komisyonun yeni başkanı oldu. Ancak Avrupa solunun tepkisi oylamaya yansıdı; Von der Leyen’in oyları, Komisyon başkanı olmak için gerekli olan 374’ü oyu çok az geçti. Bu dar marj Parlamentonun Von der Leyen’i “kucaklamadığını” gösteriyor.
Aldığı 383 oy Komisyonun yeni başkanının meşruiyetinin şimdiden sorgulanmasına neden oldu; aslında bu sorgulama “yersiz”, neticede Von der Leyen gerekli olan oy eşiğini aştı. Ancak daha mühim bir mesele var; o da Parlamentodaki Birleşik Krallık vatandaşı olan 73 parlamenterin üyeliklerinin Birleşik Krallık Avrupa Birliğinden ayrıldığında düşecek olması; bu parlamenterlerin kaçı Von der Leyen’i destekledi bilemeyiz ama 383 oy içinde bu parlamenterlerin de oyu varsa –ki vardır-, Birleşik Krallık Avrupa Birliğinden çekildiği an Von der Leyen’in Parlamentodaki çoğunluk desteğini kaybedecek olması… İşte o zaman Komisyonun yeni başkanının meşruiyetini tartışmaya açmak “yerinde” olabilir.
[1] https://www.socialistsanddemocrats.eu/newsroom/sd-leader-iratxe-garcia-proposal-council-deeply-disappointing, 2 Temmuz 2019
[2] https://www.guengl.eu/gue-ngl-wont-support-ursula-von-der-leyens-nomination-for-commission-top-job/, 11 Temmuz 2019
[3] https://www.guengl.eu/von-der-leyen-scrapes-through-as-left-vows-to-resist-her-status-quo-policies/, 16 Temmuz 2019