Haydarabad, Hindistan’da Telangana idari biriminin (eyalet) başkenti; 8.7 milyon insanın yaşadığı bu şehirde halkın %55’i Hindu, % 41’i Müslüman. Britanyalı bir gözlemcinin “Haydarabad’da Müslümanlara duyulan saygı Hindistan’ın hiçbir yerinde duyulmuyor” diyerek birlikte yaşama kültürünü övdüğü bu şehri, [1] son yıllarda küresel kamuoyunun ilgi merkezi haline getiren ise IŞİD’in Asya’daki merkezlerinden biri olduğu yönündeki iddialar ve bu iddiaları destekleyen olaylardır. Geçtiğimiz yıllarda şehirde Müslüman gençleri radikalleştirmeye çalıştığı gerekçesi ile tutuklananlar oldu; IŞİD ile bağlantısı olduğu gerekçesi ile onlarca genç tutuklanırken, IŞİD’e katılmak üzere Haydarabad’ı terk etmek isteyen gençlerin güvenlik güçleri tarafından engellendiğini yönünde haberler Hint basınında yer aldı.
Hindistan güvenlik güçlerine göre Haydarabad’daki IŞİD unsurları ülkenin diğer bölgelerindeki IŞİD unsurları ile irtibat halinde ve özellikle Haydarabad’daki modüllerin Asya’nın en sorunlu coğrafyalarından biri olan Keşmir’deki IŞİD modülleri ile olan irtibatına dikkat çekiliyor.[2] Cemmu ve Keşmir Hindistan açısından hassas bir bölge, bu bölgedeki koşulların IŞİD’e beslenme alanı sağlaması riski karşısında Hint uzmanlar Cemmu ve Keşmir’in IŞİD’in Asya’ya yönelik planları açısından sıçrama tahtası olmasından korkuyorlar. Bu nedenle Haydarabad’daki IŞİD unsurlarının Keşmir ile bağlantısı dikkat çeken bir nokta.
IŞİD’in Hindistan’daki varlığı açısından iki farklı bakış açısı bulunmakta. Birinci bakış açısı IŞİD’in Hindistan’daki varlığının çok önemli olmadığı, ülkede IŞİD’in faaliyetlerine dair münferit olayların “göz ardı edilebilecek ölçüde az” olduğu yönündeki bakış açısı ki; bunu Hindistan’ın güvenliği açısından “iyimser” bakış açısı olarak nitelendirmeliyiz. Diğer bakış açısı ise, dünyanın en kalabalık ikinci Müslüman nüfusuna sahip Hindistan’ın IŞİD açısından çekim merkezi olduğuna dair görüş çerçevesinde ”kötümser” bakış açısı. Bu bakış açısıyla, Hindistan’da IŞİD ile bağlantılı vakaların sayıca az olması IŞİD’in Hindistan’da aktif olmadığı anlamına gelmiyor; The Diplomat’ta yer alan bir ifadeyle “IŞİD Hindistan’da tohumlarını ekmeye çalışmakta”.[3]
Bu çerçevede Hindistan için hangi bakış açısının önemli olduğundan/gerçeği yansıttığından çok, IŞİD tehlikesi olsun ya da olmasın, Hindistan’ın güvenliğini ve Hindular ile Müslümanlar arasında bir arada yaşama kültürünü sağlamak, korumak ve sürdürebilmek önemli olmalı.
IŞİD’e dair Hindistan basınında yer alan haber ve yorumlarda sıklıkla “radikalleşme” kavramı kullanılmakta; bu kavram ile anlatılmak istenen de Hindistan vatandaşı Müslümanların IŞİD’in ve IŞİD propagandalarının etkisinde kalmak suretiyle terör saflarına katılması.
Bu noktada dikkat çekmek istediğim, radikalleşme sürecinde iki unsurun bulunuyor olmasıdır. Birincisi radikalleştiren, ikincisi ise radikalleşen unsurlardır. Dolayısıyla tek başına radikalleştirenin olması, radikalleşecek unsur olmadığında radikalleşme sürecini başlatamaz. Hindistan örneğinde IŞİD’in radikalleştirme süreci, radikalleşebilecek Hint Müslümanları olduğunda sonuç doğurur ki, bu açıdan Hindistan Hükümeti radikalleştiren ile mücadele ederken kendi vatandaşlarının da radikalleşmeye konu olmasını önleyecek önlemler almak durumundadır. Bu nedenle ülkedeki birlikte yaşama kültürü güçlendirilmeli iken, okur-yazar oranı Hindistan ortalamasının altında olan, yoksulluk oranı ise Hindistan kast sisteminin en altındaki Hindulardan biraz daha yüksek olan Hindistan Müslümanlarının[4] sorunlarına çözüm bulunmalıdır.
Bu yazıya Haydarabad ile başladık, IŞİD’in Hindistan’daki mevcudiyeti üzerinden radikalleşme sürecine geldik. Neden? Bunun nedeni bu hafta içinde Hindistan’ın Uttar Pradesh federe birimi Başbakanı Yogi Adityanath’ın yaptığı açıklama; milliyetçi Bharatiya Janata Partisi (BJP) üyesi olan Adityanath, BJP’nin Haydarabad’ın ismini değiştirmeye hazır, Haydarabad’ın terör bağlantısını kesecek tek parti olduğunu söyledi. Ülkedeki tüm terör saldırılarının Haydarabad ile bağlantısı olduğunu iddia eden[5] Adityanath, Faizabad’ı Ayodhya’ya ve Allahabad’ı Prayagraj’a değiştirdikleri gibi, Haydarabad’ın ismini de Bhagyanagar olarak değiştireceklerini açıkladı.[6]
Şehirlerin ismini değiştirme önerisi seçimler öncesi bir propaganda aracı olabilir ama sorunları şehir isimlerine indirgemek, çözümleri de isim değişikliğinde bulmak, kabul edelim ki, biraz tuhaf.
Gelelim radikalleşme meselesine… Hindistan örneğinde Hint Müslümanlarının IŞİD tarafından radikalleştirilme riskinden bahsediliyor…Bu koşullarda Hindistan Hükümeti ve siyasetçileri Hint Müslümanlarının radikalleşmesini önlemeye yönelik politikalar uygulamalı, radikalleşme süreçlerine katlı yapacak politikalar değil…
Şehirlerin isimlerinin değiştirilmesine gelince… bu isim değişiklikleri Hindu kültürü açısından önemli anlamlar içeriyor olabilir, öyledir de mutkaka…Ama şu soru da sorulmalı…İsim değişikliği Hindu ve Müslümanların barış ve huzur içinde bir arada yaşamalarına ne katlı sağlayacak?
[1]https://www.rediff.com/news/2007/aug/28sheela.htm, 28 Ağustos 2018
[2] https://www.news18.com/news/india/isis-is-doing-more-than-waving-flags-in-valley-probe-reveals-link-between-kashmir-hyderabad-modules-1883463.html, 20 Eylül 2018
[3] https://thediplomat.com/2017/06/india-and-the-fight-against-islamic-state/, 14 Haziran 2017
[4] India’s Muslim Population, Council on Foreign relations, 2007
[5] https://timesofindia.indiatimes.com/city/hyderabad/yogi-adityanath-ready-to-rename-hyderabad-need-to-snap-citys-terror-ties/articleshow/66913091.cms, 3 Aralık 2018
[6] https://www.thenewsminute.com/article/will-rename-karimnagar-telangana-karipuram-if-bjp-wins-yogi-adityanath-92838, 6 Aralık 2018