Afganistan yılların savaş yorgunu ülkesi; ne ABD’nin askeri müdahalesi ne de Afgan yönetiminin Taliban’a karşı verdiği mücadele sonuç verdi. Halihazırda ülkenin %40’ından fazlası Taliban’ın kontrolünde, Suriye ve Irak’tan kaçan IŞİD militanlarının Afganistan’a gittiği yönünde haberler gündemde, ülkede art arta terör saldırıları gerçekleştiriliyor ve bu saldırıların sorumluluklarının hangi terör örgütüne ait olduğu tartışılan başlıca konulardan biri.
Taliban ile mücadele eden Afgan yönetimi IŞİD ile de mücadele ediyor; geçtiğimiz Aralık ayında Afgan güvenlik güçleri ile IŞİD militanları, IŞİD’in Afganistan’da yerleşmiş olduğu Nangarhar bölgesinde çatıştı. Afgan yönetimi bölgede beş şehrin IŞİD militanlarından temizlendiğini açıkladı.
Afgan güvenlik güçleri IŞİD militanları ile çatışırken, Afgan Savunma Bakanlığı sözcüsü ülkedeki terör eylemlerinin arkasında IŞİD’in değil Haqqani Network örgütünün olduğunu, bu örgütün eylemlerini IŞİD adı altında gerçekleştirdiğini açıkladı. Üstelik sözcü IŞİD’in Afganistan’da saldırı gerçekleştirecek gücü olmadığını, bazı devletlerin IŞİD’i Afganistan’da güçlü bir terör örgütü gibi göstermeye çalıştığını belirtti.
Kabul edelim ki, bu açıklama zihinleri karıştırıyor. Ülkede Haqqani Network militanları IŞİD militanı gibi davranıyorsa, yani aslında Afganistan’da IŞİD yoksa, var gibi yapılıyorsa, aslında Afgan güvenlik güçleri IŞİD ile mücadele etmiyor, IŞİD ile mücadele ediyor görüntüsü altında başka teröristler ile çatışıyor demektir. Bu durumda Nangarhar da IŞİD’in değil Haqqani Network’ün merkezi midir? Afganistan’daki tablo iyice karışmıştır.
Hal böyle iken Afganistan hükümeti Nangarhar ‘da güvenliğin sağlanması sorumluluğunu kırsal toplulukların yerel güçlerine devretmeye hazırlandığını açıklamıştır. Nangarhar valisi sözcüsü Attaullah Khogyani, çatışmaya hazır 300 vatandaşlarının olduğunu; duruma göre savaşmak için daha fazla insanın silahlandırılacağını açıklamıştır. Nangarhar Koalisyon Merkez Ofisi Yerel Güçler Koordinatörü Hayat Khan ise bölgedeki yerel güçlerin sayısının daha yüksek olduğunu açıklamıştır.
Afganistan’da hükümet güvenlik güçleri yanı sıra güvenliğin sağlanmasından sorumlu olacak yerel silahlı güçlerin olmasının doğru bir karar olmayacağı uzmanlar tarafından ifade ediliyor. Zira uzmanlar yerel silahlı güçlerin yağmalayıcı ve soygunculara dönüştüğünün altını çiziyorlar. Zaten Temmuz 2017'de yayınlanan bir raporda, Afgan Bağımsız İnsan Hakları Komisyonu, Afganistan'daki yerel güçler tarafından işlenen suçları belgelemiş.[1]
Afganistan’da güvenliğin sağlanması sorumluluğunun merkezi hükümet güçlerine ait olması gerektiğini savunan uzmanların görüşleri ışığında Afganistan yönetiminin güvenlik sorumluluğunu yerel silahlı güçlere devretme kararını gözden geçirmesi gerekecek gibi. Ülkedeki terör örgütleri hangileridir, saldırıların sorumluluğu aslen hangisine aittir, ülkede IŞİD var mıdır yok mudur tartışmaları sürerken, bir de hangi bölgede hangi silahlı güçler hükümet tarafından güvenliğin sağlanmasından sorumlu kılınmıştır tartışması mı başlayacak!
[1] http://www.aopnews.com/isisdaesh/amid-concerns-afghan-forces-ready-to-hand-over-security-responsibilities-to-rural-communities/, 14 Ocak 2018