İtalya iç siyaseti üzerinde yapılan çalışmalar İtalya’da popülist olarak adlandırılan partilerin iki gelişme sonucu güçlenmeye başladığına işaret etmektedir. Bu gelişmelerin ilki Hıristiyan Demokratik Parti’nin ( Democrazia Christiana) 1994’de siyaset sahnesinden çekilmesi, ikincisi ise Berlin Duvarı’nın yıkılması ve Soğuk Savaşın sona ermesi ile İtalyan Komünist Partisi’nin (Partito Comunista Italiano) ideolojik dönüşüm sürecine girmesidir.
İtalya’da daha sonra dört kez başbakanlık yapacak olan Silvio Berlusconi’nin Forza Italia’sının doğuşu ve yükselişi de bu döneme denk gelmiştir. Kısaca 1993 yılında kurulan Forza Italia dönemin hem iç hem de dış koşullarının, doğrudan ve de dolaylı sonucu olarak karşımıza çıkmıştır. Kısa sayılamayacak bir dönem İtalya siyasetine damgası vuran Forza Italia 2009 yılında dağılmıştır.
2009 yılında İtalya siyaset sahnesinden çekilen ve böylelikle İtalya’da merkez sağın dağılmasına sebep olan Forza Italia, Berlusconi’nin girişimleri sonucu 2013 yılında tekrar siyasete dönmüştür.
2016 yılının başında yaptığı açıklama ile Berlusconi, Forza Italia’yı iktidara getirme konusunda kararlılığının altını çizerek, seçmenlerine Renzi hükümetini devirme sözü vermiştir. Bu Berlusconi’nin tekrar başbakan olma niyetinin açıklanması olarak okunabilir. Üstelik Forza Italia’nın dağılması ile İtalya’da bir merkez sağ parti kalmadığından yakınanlar için Forza Italia’nın siyasete dönüşü, İtalya’nın da bir merkez sağ parti kazanması anlamına gelmektedir.
Hal böyle iken, Renzi hükümeti anayasada yaptığı değişiklikleri halkın onayına sunma kararı alınca Berlusconi’nin beklediği fırsat, Renzi tarafından adeta altın tepside Berlusconi’ye sunulmuş oldu. Zira 4 Aralık 2016 tarihinde gerçekleştirilen referandumda seçmenin % 59.4’ü anayasa değişikliğine hayır deyince, Başbakan Renzi istifa etti, İtalya’da erken seçimin yolu açıldı.
Ancak Avrupa’da aşırı sağın ve popülist partilerin yükselmekte olduğu gerçeği ışığında, üstelik ABD’deki başkanlık seçimlerini Trump’un kazanmasının da etkisiyle, İtalya’da gidilecek bir erken seçimi aşırı sağcı Lega Nord ile protest hareket Movimento 5 Stelle’nin kazanma ihtimalinin yüksekliği siyaset, akademi ve medya çevrelerinde üzerinde durulan bir konu haline geldi. Özellikle İtalyan uzmanlar İtalya’daki seçim sisteminin 2009’da siyaset sahnesine giren ve Lega Nord gibi bölgesel değil ulusal bir siyasi parti olduğunu 2013 yılı genel seçimlerinde kanıtlayan Movimento 5 Stelle’nin iktidara gelmesini kolaylaştıracağını işaret ediyorlar. Yani Movimento 5 Stelle Lega Nord’un önünde ve daha güçlü.
Oysa Movimento 5 Stelle, seçmenleri dışında kalan İtalyanlar açısından bir risk olarak görülüyor; çünkü “parti” olarak nitelendirilmeyi bile kabul etmeyen, bir parti organizasyonuna sahip olmayan, hatta liderinin kim olduğu bile tartışılan bu hareketin İtalya’yı yönetebilme kapasitesine sahip olmadığı iddiaları akılları karıştırıyor.
Movimento 5 Stelle İtalya’nın siyasi ve ekonomik istikrarı için bir tehdit olarak algılanıyor; ama anayasa referendumu ve Renzi’nin istifasıyla zaten İtalya merkez solu darbe aldı. Lega Nord çoğu İtalyan için İtalyan ulusal birliği için bir tehdit; İtalya’nın tamamı için güçlü bir parti değil. Yani erken seçimde merkez sol ve aşırı sağın zaferle çıkması beklenmiyor. Bu nedenle gözler ve kulaklar Movimento 5 Stelle’nin üzerinde. Oysa İtalya’da ekonomik ve siyasi istikrar, yönetme kapasitesine sahip olup olmadığı tartışılan bu parti -her ne kadar parti ismini kullanmıyor ise de- tarafından sağlanabilir mi? “Hayır” cevabı veren İtalyanların beklentileri bu partinin başarısının bir başka parti tarafından önlenmesi.
Movimento 5 Stelle’nin iktidar yolunu tıkayacak olan merkez sol değilse,Lega Nord değilse, hangi parti? Cevap basit: Berlusconi ve O’nunla özdeşleşen Forza Italia.
Trump ABD’de “Amerika’nın Berlusconi’si” diye eleştirilirken, orijinal Berlusconi’nin İtalya için bir anda “kurtarıcı” olması oldukça ironik değil mi?