Birleşik Krallık’ta 23 Haziran 2016 tarihinde gerçekleştirilen referandumda seçmenlerin % 52’si kararlarını Birlik’ten ayrılma yönünde kullandılar. Referandumdan çıkan karardan sonra izlenecek prosedür iki boyutlu ve oldukça kompleks.
Birinci boyut Britanya iç siyasetini ilgilendiriyor. Referandumdan çıkan sonucun hukuki etki doğurması için Britanya Parlamentosu’nun onayına ihtiyaç var mı, yoksa hükümet referandum sonucuna istinaden doğrudan ayrılma sürecini başlatabilir mi? Bu soruya hala net bir yanıt verilemedi; ancak Britanya hükümetinin tavrı Parlamento onayına ihtiyaç duymadığı izlenimi veriyor. Bu izlenime kapılmış olmamın nedeni hükümetin Brexit sürecini resmen başlatmadan önce çekilme müzakerelerinde iç siyasi uyumu sağlamak amacıyla İskoçya, Kuzey İrlanda ve Galler yetkilileri ile dirsek temasında olması; yani Parlamento süreçten dışlanmış durumda. Ancak Avrupa entegrasyon sürecinin ulusal parlamentoları zayıflatıyor olduğu hususunda dikkat çeken Brexit yanlılarının ulusal parlamentolarının Brexit sürecinde dışlanmasına ses çıkarmamış olmaları da oldukça ironik.
Prosedürün ikinci boyutu Avrupa Birliği düzeyinde; bir üye devlet “Avrupa Birliğinden çekilmek istiyorum” dediğinde Birlik’ten çekilmiş olmaz. Lizbon Anlaşması 50. maddesi uyarınca, çekilme kararı alan devlet bu kararını Zirve’ye bildirmeli ve bu bildirim sonrasında çekilmeye dair kuralları belirleyecek anlaşmanın müzakereleri başlamalı. Çekilme anlaşmasının ise Avrupa Parlamentosu’nun onayı sonrası Konsey tarafından nitelikli çoğunlukla kabul edilmesi gerekir. Ancak Birleşik Krallık hükümeti ayrılma kararını Zirveye resmen bildirmedi. Bilinçli bir geciktirme politikası uyguladığı görüntüsü veriyor. Bu tavır Avrupa Birliği yetkilileri ve üye devlet siyasileri tarafından eleştiriliyor; çünkü Kıta Avrupası belirsizliğin en kısa sürede bertaraf edilmesi için çekilme müzakereleri sürecinin gecikmeksizin başlaması gerektiği kanısında. Birleşik Krallık başvuruyu geciktirmek suretiyle Kıta Avrupası’ndaki siyasilerin sinirlerini gererken, Britanya basınında yer alan yeni bir haber Avrupa Birliği tarafını rahatlatmış olmalı. Zira Başbakan May, Brexit sürecinin resmen Mart ayında başlatılacağını açıkladı. Zaten Başbakan May “Brexit Brexit demektir” ifadesiyle Birleşik Krallık’ın kararından dönmeyeceğini vurgulamakta idi. Ancak çekilme sürecini resmen başlatmamış olması Britanya’nın kararından dönme opsiyonunu açık bırakıyordu.
Aslında müzakereler sürerken de Birleşik Krallık ayrılma kararından dönebilir; ancak şimdi dikkatler Birleşik Krallık’ın resmi başvurusunu yapmasına yoğunlaştı.