Amerikan Federal Merkez Bankası (FED) Başkanı Janet Yellen’in 26 Ağustos’ta Jackson Hole’de konuşma yaptı. Merkez bankalarının Davos’u olarak bilinen Jackson Hole’de merkez bankası başkanları, ekonomistler, politika yapıcıları bir araya gelip, küresel para politikalarını tartışmaktalar. Yellen yaptığı konuşmada, FED’in “faiz arttırma” olasılığının güçlendiğini, faiz artışı sonrası durgunluk ihtimali ortaya çıkarsa, varlık alımlarıyla bu duruma engel olabileceklerini belirtti.
Yellen konuşmasının ilk bölümünde, Amerikan ekonomisinde “enflâsyon ve istihdam hedeflerine ulaştığını” belirterek, ekonominin, hedeflendiği şekilde, “güçlü hane halkı harcamaları” desteğinde genişlemeyi sürdürdüğünü söyledi. İlaveten, anılan gelişmelerin, “önümüzdeki aylarda” FED’in gösterge faizi (benchmark) arttırma ihtimalini güçlendirdiğini ifade etti.1 FED’in faiz arttırımı pek çok analist tarafından ancak Aralık ayı olarak öngörülürken, Yellen’in konuşmasının bu bölümü, beklentileri birden Eylûl ayındaki FED toplantısına çekti ve piyasada Amerikan Dolarının değerlenmesine yol açtı.
Sonrasında piyasaların sakinleşmesine yol açan Yellen’in devamındaki konuşmasında ise, ekonomideki aşağı yönlü hareketlerde varlık alım (likidite pompalanması) ihtiyacı duyulabilir demesi, oluşabilecek resesyona karşı önlem almaya hazır oldukları şeklinde algılandı.2 Bilindiği gibi 2008 global kriz sonrası FED ilk faiz artışını geçtiğimiz Aralık ayında yapmış ve gösterge faiz aralığını yüzde 0,25-0,50 aralığına yükseltmişti. 2008-2015 arasındaki düşük faiz oranları da, borçlanmayı ve risk üstlenmeyi arttırma yoluyla ekonomiye destek verme amacını güdüyordu. Diğer yandan Amerikan ekonomisinde gözlenen bir diğer olgu da, işsizlik oranları düşmekle birlikte, enflasyonun beklendiği gibi yükselmemesiydi.
Analistlerin son beklentileri, Amerikan enflasyonunun 2018’e kadar yüzde 2’nin altında olacağı yönündedir. Bu arada faiz artış beklentilerinin de giderek arttığı gözlenmektedir. Şöyle ki, Eylûl ayında FED’in faizleri arttıracağı yönündeki beklentiler, Haziran ayında sıfır iken, şimdilerde 32’ye çıkmıştır.3 Kasım ayındaki ABD başkanlık seçimleri ve enflasyon artışının beklentilerin altında seyretmesi, yükselen piyasalarda yaşanmakta olan tedirginlikler, global talepteki canlılığın küresel yararlarını dikkate aldığımızda ve FED Başkanı’nın konuşmasındaki işaretlerin ışığında, FED’in gösterge faiz artış kararının ancak Aralık ayı toplantısında gerçekleşebileceği yolundaki görüşler ağırlık kazanmaktadır.
1: “The Federal Reserve's Monetary Policy Toolkit: Past, Present, and Future”, FED,26.08.2016, http://www.federalreserve.gov/newsevents/speech/yellen20160826a.htm
2: “Fed Chairwoman Janet Yellen Sees Stronger Case for Interest-Rate Increase”, WSJ, 26.08.2016, http://www.wsj.com/articles/fed-chairwoman-janet-yellen-sees-stronger-case-for-interest-rate-increase-1472220004
3: “Yellen Sees Stronger Case for Interest Rate Increase”, NYT, 26.08.2016, http://www.nytimes.com/2016/08/27/business/economy/janet-yellen-federal-reserve-interest-rates.html?_r=0