Metin Edirneli Metin Edirneli @edirneli_metin

Not Defteri: 15-22 Ekim

14 Ekim 2018
Not Defteri: 15-22 Ekim

15 Ekim 1919: Bulgarlardan alınarak müttefikler adına Fransız askerlerinin idaresine Bırakılan Batı Trakya’da, Fransızlar tarafından "Müttefikler Arası Batı Trakya Hükümeti" kuruldu. Türkler haklarının ve çıkarlarının korunması için örgütlenirler ve harekete geçerler. Fakat hükümet, bir oldubittiyle bölgenin kontrolünü Yunanistan’a bırakır.

15 Ekim 1919: İstanbul’da faaliyet gösteren Batı Trakya Komitesi, faaliyetlerini bölgeye; Gümülcine’ye kaydırma kararı aldı. Komitenin bu kararı almasında Yunanistan’ın bölgeye yönelik bir askeri harekâta girişme ya da bölgenin müttefikler tarafından Atina’ya bırakılma tehlikesi yatmaktadır.

15 Ekim 1933: Günümüzde Bulgaristan sınırları içinde bulunan Romanya’nın Silistre şehrindeki Türkler, Aydınlık isimli gazeteyi çıkarmaya başladı. Türkçe ve Romence olarak çıkarılan gazete, Türklerin sesini duyurmayı, hak ve özgürlüklerini korumayı amaçlayan haftalık bir yayındı.

15 Ekim 1991: Bosna-Hersek Cumhuriyeti, parlamentoda yapılan oylama sonunda, egemenlik ve federasyondan ayrılmayı öngören bir belgeyi onayladı. Gelişmelerden rahatsız olan Sırplar, 1 Mart 1992’de Bosna Hersek’in bağımsızlığını ilan etmesinden sonra, bu ülkeye yönelik tepkilerini silahlı saldırıya dönüştürdüler. 3 yıl süren kanlı savaş sonunda 250 bin kişi yaşamını yitirmiş, 200 bin civarında sivil, değişik esir kamplarında, korkunç işkencelere maruz kalmış, yaklaşık 2 milyon kişi evlerini terk etmiş, yüz binlercesi de ülkesini bırakıp yurtdışına yerleşmek zorunda kaldı.

16 Ekim 1912: Osmanlı Devleti Balkan Savaşı’nda… 8 Ekim 1912’de Karadağı’n kendisine savaş ilan etmesi üzerinin üzerinden 8 gün sonra Osmanlı Devleti ittifakta yer alan diğer Balkan devletlerinin kendisine saldırısını beklemeden 16 Ekim’de Bulgaristan ve Sırbistan’a, 18 Ekimde de Yunanistan’a savaş ilan etti... Savaşı kaybeden Osmanlı Devleti imzalanan antlaşma sonucu Midye-Enez hattına kadar olan toprakları Bulgaristan’a bırakmak zorunda kaldı. Kaybedilen topraklar; en azından Meriç nehrine kadar olan kesim İkinci Balkan Savaşı’ndan sonra geri alınabildi.

16 Ekim 1919: Batı Trakya’da Türkler hak ve özgürlük mücadelelerine yeni bir sayfa daha ekledi. Trakya-Paşaeli Cemiyeti, Batı Trakya'nın Bulgar ve Yunan işgaline bırakılacak olmasını İtilaf devletleri nezdinde protesto etmeye ve Batı Trakyalılara davalarında yardım etmeye karar verdi.

17 Ekim 1448: İkinci Kosova savaşı başladı. Savaşın nedeni Varna Savaşı’nı kaybeden Haçlı Ordusunun, Osmanlı Ordusu’nun Avrupa’da ilerleyişini durdurmaktır. Fakat sonuç hiç de Macar Kralının komutasındaki haçlı ordusunun beklentisine uygun olmaz. Kosova’da meydana gelen ve 3 gün süren kanlı savaşı, Osmanlı Ordusu’nun zaferiyle sonuçlanır. Bu zaferle Haçlılar bir daha Osmanlılara saldırma cesareti gösteremedikleri gibi Balkanlar da kesin olarak bir Türk yurdu haline gelir.

17 Ekim 1919: Bulgarlardan alınarak müttefikler adına Fransız askerlerinin idaresine bırakılan Batı Trakya’da, Fransızlar tarafından "Müttefikler Arası Batı Trakya Hükümeti" kuruldu. Kurulan bu hükümetin varlığı, bölgenin denetimini Yunanistan’ın kontrolüne verilmesi sağlandıktan sonra 23 Mayıs 1920’de son buldu.

17 Ekim 1919: Yunan Ordusu (Okçular, Narlıköy, İskeçe üçgenini) İskeçe’yi işgal etti. Daha sonra Batı Trakya’nın tamamını işgal edecek olan Emperyalist güçlerin desteğindeki Yunan Ordusu’nun karşısına Batı Trakyalı Türkler sonuna kadar direndiler. Özellikle Balkanlarda ilk Türk komitacısı Fuat Balkan ve grubu öncülüğünde verdikleri destansı mücadeleyle 20 Temmuz 1923’e kadar kahramanca mücadele ettiler.

17 Ekim 1938: Ulu Önder Atatürk’ün sağlık durumu kritik bir aşamaya girdi. Hastalığı iyice artan ve karın bölgesinde su toplanmaya başlayan Mustafa Kemal Atatürk, ilk ağır komaya girdi. Siroz teşhisi konulan Atatürk'ün sağlığıyla ilgili ilk ''resmi tebliğ'' de bu tarihte yayımlandı.

17 Ekim 1919: Batı Trakya’da Türkler mücadelelerine hız verdiler. Müttefikler Arası Batı Trakya Hükümeti’nin kurulması üzerine Batı Trakyalı Türkler, hak, hukuk ve özgürlüklerini savunmak ve geliştirmek amacıyla harekete geçtiler. Siyasi istikballerini güvence altına almak için Hafız Ali Galip’in çok yönlü teşebbüsü ve öncülüğünde İtilâf Kuvvetleri”nin Fransız komutanı General F. d’Esperey’e, bir muhtıra verdiler.

18 Ekim 1912: Bulgaristan Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etti. Harekete geçen Bulgaristan iki cephede birden saldırıya geçti. Kısa sürede Çatalca’ya yönünde hızla ilerleyen Bulgar birliklerine en büyük direniş Şükrü Paşa komutasında Edirne’de oldu. Bu arada yüz binlerce yaşamını yitirdiği savaşta çak daha fazla insan da yerinden yurdundan edildi.

18 Ekim 1912: Cisr-i Mustafa Paşa yani Svilengrad Bulgar ordusunun eline geçti.

18 Ekim 1919: Bulgarların Batı Trakya'yı boşaltmaya başladı. Müttefikler Arası Batı Trakya Hükümeti’nin kurulmasıyla birlikte Bulgar askerleri Batı Trakya’yı boşaltmaya ve kontrolü Fransız askeri birliklerine devretmeye başladı. İşlem 20 Ekim 1919’da sona erdi. Bu süreç, Sofya ile Ankara’nın yakınlaşmasına ve işbirliği gerçekleştirmesine yol açtı. Bulgaristan özellikle Doğu ve Batı Trakya’da verilen silahlı mücadele için topraklarını açtı. Bazı Bulgar çeteleri de bu savaşta Yüzbaşı Fuat Balkan önderliğindeki Türkler ile birlikte hareket etti.

18 Ekim 1925: Türk-Bulgar dostluk anlaşması imzalandı. Bugün de geçerli olan antlaşmayla iki ülke karşılıklı olarak ülkelerindeki azınlıkların hak ve özgürlüklerini güvence altına aldı. Yine bu antlaşmayla düzenleme getirilen göç konusu sonucu 1949 yılına kadar yaklaşık 220 bin kişi Türkiye’ye göç etti.

19 Ekim 1896: Köstence’de Türkler, milli kimliklerini, haklarını ve kültürlerini korumak ve geliştirmek amacıyla Şark adlı gazeteyi çıkarmaya başladı.

19 Ekim 1898: Osmanlı askerlerinin Girit’ten çekilmesi başladı. Emperyalist Devletler, Osmanlı Devleti’ne Girit’ten askerlerini çekmesi için nota verdi. Bab’ı Ali notayı, egemenlik haklarına ters düştüğü gerekçesiyle reddettiyse de istenileni yerine getirdi ve askerlerini sembolik bir kuvvet dışında çekmeye başladı. Boşaltılan yerlere İngiliz, Fransız, Rus ve İtalyan askeri birlikleri yerleştirildi. Böylece Girit, fiilen dört büyük devletin hâkimiyetine geçmiş oldu.

19 Ekim 2003: Bilge Kral Aliya İzetbegoviç vefat etti. 8 Ekim 1925’de Bosanski Samaç kasabasında doğan ve hayatı mücadelelerle geçen Bosna Savaşı kahramanı Bilge Kral Aliya İzetbegoviç, hayata gözlerini yumdu. Bosna Hersek Devleti’nin bağımsızlık mücadelesinin önderi ve kurucusu olan İzetbegoviç’in kabri, Saraybosna’da bulunan Kovaçi Şehitlik Mezarlığı’ndadır.

20 Ekim 1912 Karadağ birlikleri İşkodra’yı bombalamaya başladı… Sırp ordusunun da muhasaraya ağır toplarla katılmasına, ağır bir şekilde bombalanmaya ve açlığa rağmen İşkodra, kahramanca direniş göstermiş ancak Hasan Rıza Paşa’nın bir suikast sonucu öldürülmesi üzerine düşmüştür. Hasan Rıza Paşa’nın mezarı bugün bile ziyaret edilmektedir.

22 Ekim 1600 Osmanlı ordusu, Kanije Kalesi'ni fethetti… Sadrazam İbrahim Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu 1600’de Kanije üzerine yürüdü. Kale, ancak, 40 günden fazla muhasaradan sonra fethedilebildi ve beylerbeylik haline getirilip Tiryaki Hasan Paşa’ya verildi.

20 Ekim 1827 Osmanlı donanması Navarin’de yok edildi. İngiliz, Rus ve Fransız gemilerinden oluşan müttefik donanması, barış teklifinde bulunduğu Osmanlı donanmasına aniden saldırarak büyük bir bozguna uğrattı.. Saldırının asıl amacı toprak kazanmaktan çok, Osmanlı’nın savunma gücünü yok etmek ve bu yolla Yunanistan'ın bağımsızlığını sağlamaktı.

21 Ekim 1922 Türkçe bir gazete olan ve Türkler tarafından çıkarılan Deliorman, Hezargrad yani Razgrad’da yayınlanmaya başladı.

21 Ekim 1946 Türkçe bir gazete olan ve Türkler tarafından çıkarılan Τrakya, İskeçe’de yayınlanmaya başladı.

22 Ekim 1877 Edirne, Ruslar tarafından tarihte, ikinci defa işgal edildi. Rus ordusu Edirne’yi işgalinin ardından İstanbul ile arasındaki son engel de kalkmış oldu. Bundan sonra Rus ordusunu durduracak olan emperyalist batının doğudaki çıkarlarının tehlikeye girmiş olması ve Rodoplardaki Müslümanların silahlı direnişidir.

22 Ekim 1912 Priştine, Sırp askerlerinin eline geçti.

Yorumlar