Metin Edirneli Metin Edirneli @edirneli_metin

Not Defteri: 1-7 Ekim

01 Ekim 2018
Not Defteri: 1-7 Ekim

1 Ekim 1897: Türklerin hak ve özgürlüklerini korumak amacıyla çıkarılan Resimli Emniyet adlı haftalık gazete Bulgaristan’a bağlı Filibe’de yayınlanmaya başladı.

1 Ekim 1904: Genç Tükler tarafından çıkarılan Temaşa-ı Esrar adlı gazete Bulgaristan’a bağlı İslimye’de yani Sliven’de yayınlanmaya başladı.

1 Ekim 1931: Türklerin hak ve özgürlüklerini korumak amacıyla çıkarılan İrfan adlı dergi Bulgaristan’a bağlı Filibe’de yayınlanmaya başladı.

1 Ekim 1931: Turan Derneği yanlısı Özdilek adlı gazete Bulgaristan’a bağlı Kırcaali’de yayınlanmaya başladı. Türklerin hak ve özgürlüklerini korumayı ve onların Atatürk’ün çizdiği çağdaşlaşma yolunda ilerlemesini amaçlayan, bu yolda çalışan gazete 1932 yılında kapatılmıştır.

1 Ekim 1932: Türklerin hak ve özgürlüklerini korumayı ve geliştirmeyi amaçlayan ve ilk önce 1928 yılında Kırcaali’de daha sonra da Vidin’de çıkarılan Turan adlı gazete Bulgaristan’a bağlı Varna’da yayınlanmaya başladı. Atatürk’çü Turan Cemiyeti’nin yayın organı olan Turan gazetesinin varlığı 1934 Mayısında son bulmuştur.

2 Ekim 1903: Makedonya sorununu reformlarla çözmeyi amaçlayan ve Osmanlı egemenliğini sınırlayan fakat sonuçta kanlı bir hesaplaşmanın temelini atan Mursteg kararları yürürlüğe girer. Amaç asayişi sağlamak ve burada bulunan Hıristiyanları korumaktır.

2 Ekim 1913: Dimetoka kurtarıldı. Balkan Savaşı’nda Bulgarların eline geçen şehir, Batı Trakya Bağımsız hükümeti askeri kuvvetlerince geri alınarak yeni devletin sınırlarına dâhil edildi.

2 Ekim 1913: Yunanistan, kontrolü altındaki Dedeağaç’ı, bölgede Türkler tarafından kurulan Batı Trakya Bağımsız Hükümeti’nin egemenliğine bıraktı. Ayrıca Bulgaristan’a karşı askeri yardım ve ortak askeri harekât teklifinde bulunan Atina, böylece hükümetin de varlığını tanımış oldu.

2 Ekim 1923: İtilaf Devletlerine ait son askeri birlik de İstanbul’dan ayrıldı. Böylece 13 Kasım 1918’de başlayan işgal son bulmuş oldu. Dünyanın incisi İstanbul, şimdi yeniden Türkiye’nin bir parçasıdır. 6 Ekim 1923 Şükrü Naili Paşa komutasındaki Türk Birlikleri İstanbul'a girmesiyle kontrol tamamen Mustafa Kemal liderliğindeki Ankara Hükümetine geçecektir.

3 Ekim 1922: Mudanya Konferansı başladı. Türk, Yunan, İngiliz, Fransız ve İtalyan temsilcilerinin katılımıyla 11 Ekim 1922'de imzalanan antlaşma ile Türk Yunan çatışması durdurulmuş ve Yunanistan’ın Anadolu’da giriştiği macera yani işgal resmen son bulmuş oldu.

3 Ekim 1929: Yugoslavya Krallığı kuruldu. Sırp-Hırvat-Sloven Krallığın isminin değiştirilmesiyle kurulan “Yugoslavya Krallığı”nda özellikle Türkler yani Müslümanlar, izlenen ırkçı politikalardan çok olumsuz etkilendiler. 2.Dünya Savaşı’nda Nazi Almanya’sının işgaline uğrayan Yugoslavya, savaş sonrasında Tito liderliğindeki komünist parti iktidarında sosyalist rejimle yönetilen bir ülke haline geldi. 1991’de ise Slovenya, Hırvatistan, Makedonya ve Bosna-Hersek’in bağımsızlıklarını ilan etmesiyle dağılma sürecine girdi.

4 Ekim 1898: Girit işgal edildi. Başta İngiltere ve Fransa olmak üzere dönemin büyük devletleri, adada kendilerinin Rum çeteler aracılığıyla yarattıkları karışıklıklar üzerine Girit’i işgal ettiler. Talepleri, yaşanan bu karışıklıklardan dolayı sorumlu tuttukları Osmanlı Devleti’nin adada reform yapmasıdır. Yani Rumlara verilen hakların artırılmasıdır. Kısaca istenen, Girit’te Osmanlı egemenliğinin adım adım sona erdirilmesidir.

4 Ekim 1913: Batı Trakya Müstakil Hükümeti ordu mevcudunu artırma kararı aldı. Kuzeyde yoğun bir Bulgar, batıda ise Yunan tehdidi yaşayan Batı Trakya Hükümeti, zaman geçirmeden silahı kuvvetlerinin sayısını 30 bine çıkardı. Ordunun en seçkin birliklerini de tehdidin en fazla yaşandığı başta Kırcaali, Darıdere yani Zlatograd olmak üzere ülkenin kuzey sınırına yerleştirildi.

4 Ekim 1922: Türklerin hak ve özgürlüğünü savunan Ahali adlı gazete Bulgaristan’ın Rahova şehrinde yayınlanmaya başladı.

4 Ekim 1933: Garbi Trakya Müslüman-Türk Muallimler Birliği İskeçe’de kuruldu. Çağdaş ve ilerici düşünceleri savunan ve Batı Trakya’da kurulan ilk dernek olan muallimler derneği, bu coğrafyada yaşayan Türklerin çağdaşlaşmasında ve eğitiminde çok önemli rol oynadı.

5 Ekim 1908: Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Bosna-Hersek'i topraklarına kattığını ilan etti. Artık Bosna-Hersek Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun bir parçasıdır.

5 Ekim 1908: Girit Meclisi, adanın Yunanistan'a bağlandığını ilan etti. Bosna-Hersek, Bulgaristan ve Girit’te yaşanan gelişmeler de göstermektedir ki, bu planlı hamleler sonucu koskoca Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki varlığı, hızla son bulmaktadır. Artık sıra Makedonya’nın Osmanlı Devleti’nden koparılmasındadır.

5 Ekim 1948: Ses-Işık adlı gazete Sofya’da yayınlanmaya başladı. Gazete’nin amacı, Bulgaristan’da Türklerin hak ve hukukunu korumaktan çok, yeni rejime toplumsal taban oluşturmak ve destek sağlamaktır.

6 Ekim 1867: Girit’te reform. Girit’te Rum çetelerin yarattıkları karışıklıklar üzerine Osmanlı Devleti, gerilimi azaltmak üzere siyasi ve idari reformlara girişti. Fakat bunlar, ülkenin ihtiyaç duyduğu çözümlerden çok, büyük devletlerin emperyalist politikalarına destek veren açılımlardır. Kısaca reformlar, ada üzerinde Osmanlı Devleti’nin egemenliğini kısıtlayan, Rumların bağımsızlık mücadelesine destek veren gelişmeden başka bir şey değildir.

6 Ekim 1912: Karadağ ile Sırbistan ittifak anlaşması imzaladı. Rus Çarlığının aracılığıyla gerçekleşen ittifakların son halkası da böylece tamamlanmış oldu. Ufukta Osmanlı Devleti ve Türkleri zor günler beklemektedir.

6 Ekim 1930: I. Balkan Konferansı Atina'da toplandı. Balkanlarda dostluk ve barışı tesis etmek amacıyla toplanan konferanslar dizisi 9 Şubat 1934’te Bulgaristan ve Arnavutluk dışındaki ülkelerin katılımıyla Balkan Antantı’nın imzalanmasıyla noktalandı.

7 Ekim 1954: Yunan Meclisi 3065 sayılı yasayı kabul etti. Batı Trakya’daki Türk okullarının işleyişi ve denetimi hakkındaki bu kanun 9 Ekim 1954’te Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi.

7 Ekim 1990: Bulgaristan’da Türklerin yani Müslümanların kültürel, sosyal, eğitim, sanat ve ekonomik alandaki hak ve özgürlüklerini korumak, geliştirmek amacıyla kültür ve eğitim örgütü ALEV kuruldu.

Yorumlar