The Economist Dergisi, satın alma gücü ve kurlar açısından alternatif bir endeks oluşturan “Big Mac Endeksi”ni, son olarak 13 Temmuz 2017 sonuçlarını yayınladı.(*) Söz konusu endeksin sonuçlarına göre, ABD'de Big Mac'in değeri 5,30 Ameriklan Dolar’ı ($) olurken, Türkiye'de 3,01 $ civarında oluşmaktadır. Bu rakamlar Türk Lirası'nın (₺) dolar karşısında yüzde 43,3 oranında aşırı değersiz (under velued), bir diğer ifade ile, $’ın ₺’ye göre yüzde 43,3 oranında aşırı değerli (over velued) olduğuna işaret etmektedir.
Bir ülkedeki Big Mac fiyatının $ karşılığı, ABD sınırları içindeki satış fiyatından pahalı ise, o ülkenin parası “değerli”; Türkiye örneğindeki gibi daha ucuz ise, olması gereken “değerinin altında” olarak sınıflandırılmaktadır. Anılan teorinin taraftarlarının beklentisi, uzun dönemde tüm ülkelerin para birimlerinin, alışveriş sepetlerine “aynı miktarda mal dolduracak şekilde” dengeye varmasıdır.
Big Mac Endeksine biraz daha yakından baktığımızda, sadece İsviçre, Norveç ve İsveç’in para birimlerinin $ karşısında “değerli”, geri kalan 38 ülke paralarının ise “düşük değerli” olduğu anlaşılmaktadır.
Endeksin Temmuz sonuçlarına göre, $’a karşı en değerli para birimi İsviçre Frangı oldu. ABD'de 5,30 $’a satılan Big Mac'in İsviçre'deki değerinin 6,74 $ olarak hesaplanmıştır.. Bu duruma göre İsviçre Frangı $ karşısında yüzde 27,2 “değerli” olduğu anlaşılmaktadır. Öte yandanBig Mac’in Euro Bölgesi'ndeki satış fiyatı ortalama fiyatı 4,47 $ olurken, söz konusu endeks Euro’nın $ karşısında yüzde 15,8 oranında “düşük değerli” olduğunu göstermektedir.
Döviz kurları konunda ₺ yönünden bir çıkarım yapmak gerekirse, şimdilerdeki 3,58 olan $/₺ paritesinin ₺’nın $ karşısında “düşük değerli” bir durumunu yansıttığını; “değerlilik oranı” ile düzeltme yapıldığında da $/₺ paritesinin 2,03’e inmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
(*): “The Big Mac index”,The Economist,13.07.2017, http://www.economist.com/content/big-mac-index(15.07.2017)