“Ayastefanos Antlaşmasını şiddetle protesto ederiz. Müslümanların idare ettikleri yerlerle Ruslar ve Bulgarlar tarafında idare olunan yerler arasındaki büyük farkı görmek üzere kimi isterseniz gönderiniz. Meriç’in güney-batı tarafındaki topraklardan, yeni Bulgaristan’a bir karış yer vermemenizi istirham ederiz. Çünkü idaremiz altında bulunan 4 milyon Müslüman, işitilmemiş cinayetlerle ismini kirletmiş olan ve her zaman düşmanımız bulunan bir hükümete boyun eğmektense yok olmayı tercih eder.”
16 Mayıs 1878-Hükümet-i Muvakkate
Rodoplarda 4 Mart 1878’de başlayan Müslüman yani Türk direnişi, şimdi yeni bir hal almıştır. İhtilalcilerin, tüm baskılara rağmen geri adım atmayacakları ortadadır. Dahası artık ortada bir hükümet vardır… Rodoplular tarafından kurulan hükümet, yani Hükümet-i Muvakkate…
Hükümet-i Muvakkati’nin kuruluşu konusunda iki ayrı tarih öne çıkmaktadır. Bazı kaynaklara göre hükümetin kuruluşu, Ayastefanos Anlaşmasına karşı Rodoplarda ilk gösterinin gerçekleştirildiği tarih olan 4 Mart 1878’dir. Diğer bir görüşe öre ise hükümetin kuruluş tarihi, Rodop Hükümeti adına yabancı temsilciliklere protesto amaçlı ilk yazının gönderildiği tarih olan 16 Mayıs 1878’dir. Kurulduğu yer ise Sultanyeri kazasının Karatarla köyüdür. Bulgarca adı Çerna Niva olan köy, günümüzde Kırcaali ile Stanimaka yani Asenovgrad arasında bulunmaktadır.
Hükümet-i Muvakkati’nin yönetiminde 4 kişiden oluşan bir kurucular heyeti yer almaktadır. Bunlar ismi daha çok bu hükümetle özdeşleşen Ahmet Aga Timirski ile Hacı İsmail Efendi, Kara Yusuf Çavuş ve İngiliz asıllı Hidayet Paşa yani Mr. Sinclair’dir.
Hükümet-i Muvakkate, demokratik anlayışla yönetilen siyasi ve askeri bir yapıdır. 30 kişiden oluşan bir Temsilciler Meclisine sahiptir. Hükümetçe alınan kararlara zaman zaman köy muhtarları da katılır. 4 milyonluk nüfusunun büyük çoğunluğunu Müslümanlar yani Türkler oluşturur. Bir ara direnişin kapsadığı alan güney ve güneydoğuda Gümülcine, Dimetoka ve Mustafa Paşa; kuzeyde Servi, Lofça, Tırnova, Plevne; kuzeydoğuda Edirne ile Karadeniz arasına; batıda ise Paşmaklı, Samakov ve Cuma-i Bala’ya kadar tüm Rodop dağlarını içine alır. Kısaca Emine Burnundan batıya doğru Balkan dağlarının güneyi bütünüyle ihtilalcilerin hareket alanıdır.
Rodop Hükümet-i Muvakkatesi’nin askeri gücü, Süleyman Paşa ordusundan geriye kalan askerlerin de katılmasıyla yaklaşık 35 bindir. Dağlık bir arazide bulunan ve başarılı bir gerilla savaşı yürüten Rodoplular, 8 yıl boyunca egemenliği altındaki bölgeyi önce Ruslara daha sonra da Bulgarlara karşı başarıyla savunurlar. Şarki Rumeli Vilayeti zamanında da devam eden bu mücadeleye ancak 1886’da imzalanan İstanbul anlaşması uyarınca Osmanlı Devletinin bir parçası olarak kalmayı gerçekleştirdiklerinde ara verirler. Evet, verilen sadece bir aradır. Çünkü 31 Ağustos 1913’te Batı Trakya Cumhuriyeti’nin kuruluşu sürecinde yeniden silah elde tarih yazmaya devam edeceklerdir.
