Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Suriye hükümeti ile muhalefetin ateşkes anlaşması imzaladığını açıkladı. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Savunma Bakanı Sergey Şoygu ile görüşen Putin, Şam ile muhalefet arasında üç belge imzalandığını belirtti. Putin açıklamasında, "ilk belgenin, Suriye topraklarında ateşkes sağlanmasıyla; ikinci belgenin, ateşkes rejiminin kontrolü için gerekli önlemlerle; üçüncü belgenin ise, Suriye'de çözüm için barış görüşmelerinin başlatılması” hakkında olduğunu söyledi.*
Suriyeli taraflar arasında imzalanan anlaşmaların Rusya'nın Türkiye ve İran ile yaptığı çalışmaların sonucu olduğunu belirten Putin, "Elbette, yapılan anlaşmalar kırılgan. Anlaşmaların korunması ve geliştirilmesi için özel önem gösterilmesi gerekiyor" dedi.
Üçlü deklarasyon
Bilindiği gibi, Rusya’nın başkentinde, Türkiye, İran, ve Rusya dışişleri bakanları arasında geçen hafta gerçekleşen üçlü zirvede, Suriye’de siyasi çözüm için ortaklaşa yürütülecek sürecin başlatıldığını açıklanmıştı. Yayınlanan sekiz maddelik deklarasyonda, üç ülkenin de Suriye’nin toprak bütünlüğü ve egemenliğine saygı duyduğu ve çözümün askeri olamayacağına inandığı belirtiliyordu.
Ancak daha sonrasında, Anadolu Ajansı’nın,” Türkiye ile Rusya’nın, Suriyede savaşan taraflara, ülke genelimde ateşkesi başlatmalarına yönelik önerecekleri bir plân üzerinde anlaştıklarına/mutabakata vardıklarına” yönelik yönelik haberi Rusya tarafından teyid edilmedi. Keza, Putin’in basın danışmanı Dimitri Peskov’un, bu konuda bilgisi olmadığını; Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova’nı da, “Astana sürecinde aceleci olunmaması gerektiğini” açıklaması da, bu konudaki tereddütleri arttırdı.** Bugün Putin tarafından yapılan yukarıdaki açıklama, konunun açıklığa kavuşmasını sağladı.
Anlaşmanın dışarda tuttuğu taraflar ve garantörleri
2011 yılı Mart ayında Suriye’de başlayan bu kanlı iç savaşta 310 bin kişi hayatını kaybetmişti. Suriye Silahlı Kuvvetler Komutanlığı’nca yapılan açıklamada, yürürlüğe giren ateşkese IŞİD ve El Nusra’nın ve onlara bağlı grupların dahil olmadığı, YPG’nin ise ateşkes kapsamında olduğu belirtilmiştir.*** The New York Times ve Stupnik’ın haberine göre Putin, bu gece yarısı başlayacak olan ateşkes için, "anlaşmada Rusya ve Türkiye garantör rolde" dedi.****
Rus askerî varlığının azaltılması
Öte yandan, anılan haber kaynaklarına göre Putin, Rusya Savunma Bakanlığı'nın önerisi üzerine Suriye'deki Rus askeri varlığının azaltılmasını kabul ettiğini söyledi. Rusya'nın terörle mücadele faaliyetlerine mutlaka devam edeceğinin de altını çizen Putin, "Suriye hükümetine terörle mücadele desteği vermeyi sürdüreceğiz. Tartus ve Hmeymim'deki Rus askeri üslerinin geliştirilmesi konusundaki anlaşmalara da bağlı kalacağız" dedi.
Türkiye yönünden bir çelişki
Türkiye, Ortadoğu’da Irak ve Suriye iç savaşında etkin olma pozisyonunu, “YPG’nin kuzey Suriye’de oluşturmaya çalıştığı koridoru önleme” argümanı üzerine kurmaktadır. Bu bağlamda ABD ile çeşitli seviyelerde görüş bildirme ve karşı tarafı değerlendirme üzerine inşa edilen karşılıklı demeçler, en son “nokta” ile biten şekle dönüşmüştü. Bu kez, Rusya ile birlikte geliştirilen “ateşkes” sürecine, ABD görüşleri doğrultusunda YPG’nin dahil edilmesini ve bu gelişmenin Türk tarafınca da kabul görmesini anlamakta güçlük çektiğimizi belirtmek istiyoruz. Son tahlilde verilen fotoğraf: YPG konusunda ABD-Rusya ve Türkiye’nin aynı tarafta olduğu şeklinde oluşmaktadır.
(*):”Syrian Government, Armed Opposition Reach Ceasefire Agreement – Putin”,Sputnik news,29.12.2016, https://sputniknews.com/middleeast/201612291049101476-putin-syria-ceasefire/
(**):”Suriye’de tam ateşkes çabası”,Hürriyet,29.12.2016,s.25
(***):”Syria army, opposition confirm nationwide truce from midnight”,Al Monitor,29.12.2016, http://www.al-monitor.com/pulse/afp/2016/12/syria-conflict-truce-russia-turkey-army.html?utm_source=Boomtrain&utm_medium=manual&utm_campaign=20161229&bt_ee=gvlcK0zKg3bYaaf/xob7B4m00q0nbU63L/9gfb5JJxhNg0uyNyqP5mPxONa2rwUY&bt_ts=1483015524224 Read more: http://www.al-monitor.com/pulse/afp/2016/12/syria-conflict-truce-russia-turkey-army.html#ixzz4UFMryELw
(****):”Russia, Syria and Turkey announced a cease-fire for Syria. It wasn't immediately clear who was speaking for the rebels”,NYT,29.12.2016, http://www.nytimes.com/2016/12/29/world/middleeast/syria-cease-fire.html?emc=edit_na_20161229&nlid=68022943&ref=headline&mtrref=undefined&gwh=D85D319284700BC0C298AF819B4FC1F8&gwt=pay; “Turkey, Russia to Serve as Guarantors of Syria Ceasefire - Turkish FM”,Stupnik news,29.12.2016, https://sputniknews.com/middleeast/201612291049093352-russia-turkey-syria-ceasefire/