Makedonya’nın eski Başbakanı Nikola Gruevski, başbakanlığı döneminde 575 bin Euro değerindeki lüks otomobilin yasa dışı satın alınması gerekçesiyle 2 yıl hapse mahkûm edildi. Aynı davada eski İçişleri Bakan Yardımcısı Gyoko Popovski ise görevi kötüye kullanma ve polis devriye arabaları satın alma anlaşmasından 6 yıl 6 ay hapis cezası aldı. Mahkeme, Popovski'nin 2008 yılında 300 aracın satın alınmasındaki en ucuz teklifi seçemediğine ve devlet kasalarını 450.000 Euro’dan (530.000Dolar) fazla zarara uğrattığına karar verdi. Eski İçişleri Bakanı Gordana Jankulovska'nın yargılanmasında riski hamileliğinden dolayı ayrı bir prosedür işletiliyor ve davasının görülmesine 28 Mayıs 2018’de başlanılacak.
Gruevski, 2012’de lüks kurşungeçirmez Mercedes Benz’in tedarikinde İçişleri Bakanlığı’ndaki yetkilileri belirli bir araba satıcısına - Mercedes satıcısı Mak Auto Star- teşvik etmek suretiyle yasadışı şekilde etkilemek ve bunun karşılığında satıcıdan para almakla suçlanmıştı. Bir de aracı kendi kullanımına ayırmış… İhale komisyonu üyesini etkilediğini ispatlamak için gizli ses kayıtlar kullanıldı. Yargıç Dobrila Kacarska, duruşmada “Gruevski, meşruiyetini vatandaşlardan aldı ve onların çıkarlarıyla ilgilenmesi gerekiyordu. Bunun yerine, onları aşağıladı ve küçümsedi.” ifadelerini kullandı.
Üsküp Ceza Mahkemesi’nde görülen “Tank” davasında yargılanan ve ceza alan Gruevski, 2003-2017 yıllarında İç Makedon Devrimci Örgütü-Makedonya Ulusal Demokratik Birliği’nin (VMRO-DPMNE) genel başkanlığını yapmış, 1998-2002 arasında Maliye Bakanı; 2006-2016 yıllarında da Başbakanlık görevini yürütmüştü. 10 yıllık iktidarı bir yıl boyunca aralıksız süren güçlü protestolarla sona ermişti.
Mahkemenin hakkındaki hükmünün açıklamasından sonra Gruevski sosyal medya hesabından “Daha iyi zamanlar geliyor.” mesajı paylaştı. Gruesvki mesajına, Aralık 2018’deki erken milletvekilliği seçimlerinden önce Üsküp’teki bir mitinginde yaptığı konuşmanın bir parçası olan şu sözlerle devam etti: “Makedonya’nın gururlu vatandaşları, başınızı kaldırın. Bu sizin ülkeniz, hayal kırıklığına uğramana izin vermeyeceğiz ve her zorlukta sizinle yan yana olacağız. Siz halkım, bizim gücümüzsünüz, sizin gücünüz de biziz. Daha iyi zamanlar geliyor. Başını kaldır ve unutma, bu senin ülken, burada yaşayan herkesin ülkesi ve diğer kimsenin değil. Sen karar ver! Çok yaşa Makedonya Cumhuriyeti”
Bu söylevde esasen bugünlerin ana meselesi olan “isim sorunu” görüşmelerine de atıf vardı ve Makedonya halkı, kendini ilgilendiren meselelerde söz sahibi olmaya da çağrılıyordu. Makedonya’nın şimdiki Başbakanı Zoran Zaev, seçimler öncesinde isim sorununu çözme kararlılığını ve Yunanistan, Bulgaristan, Arnavutluk’la ilişkileri iyileştirme niyetini açıklamıştı. Gruevski ise bunu Makedon kimliğinden,devletinden vazgeçme olarak değerlendiriyordu. Mahkeme hükmünün açıklanması da Makedonya-Yunanistan arasındaki “isim görüşmeleri” için tarafların New York’ta bir araya gelmesiyle örtüştü.
47 yaşındaki Gruevski, hakkındaki hüküm açıklanırken mahkemede hazır bulunmadı ancak kararı temyize götüreceği açıklandı. Gruevski’nin avukatı, mahkemenin karar için bir dayanağı olmadığını savundu. Mahkeme salonu önünde Gruevski’yi desteklemek için sadece 30 kişi toplanmıştı. Aslında herhalde bu tek mahkûmiyet kararı olmayacak. Hakkında yolsuzluk, seçimlere hile karıştırma, halkı şiddete teşvik etme, görevi kötüye kullanma suçlamalarıyla dört ayrı davadan daha yargılanacak. 10 yıl boyunca iktidarda kalıp da bahsedilen suçlara karışmamış olması ne kadar mümkün? Hele ki neredeyse her seçimden sonra muhalefetin seçimlerde usulsüzlük yapıldığı itirazını sunduğu ve şimdi muhalefetin artık iktidar olduğu düşünülecek olursa…
Gruevski suçlamaları reddediyor ancak ortada bazı deliller var. 2015 yılında bir telefon dinleme skandalı patlamıştı ve dava da bu kayıtlardan toplanan delillerle açıldı. İktidardan düşmesi sonrasında pek çok yetkili ismi dava ve soruşturmalarla karşı karşıya gelen VMRO-DPMNE ve Gruevski, bu telefon kayıtlarının yasadışı bir şekilde elde edildiğini, mahkemede kullanılamayacağını ve mevcut hükümetin “seçici adalet” için mahkemelere baskı yaptığını iddia etti. Ancak davayı gören hâkim, ses kayıtlarının delil olarak kullanılmasına bunda “kamu yararı” gördüğü için izin verdi.
Gruevski geçen haftaki duruşmada savcıların kendisine “siyasi işkence” yaptığını savundu. 2015’te de bazı kayıtlar ortaya çıktığında bunu “kendisine karşı darbe” olarak değerlendirmişti. Halbuki politikacılar, gazeteciler, dini liderler dahil 20 bin vatandaşın Nikola Gruevski’nin bilgisi dahilinde usulsüz ve yasalara aykırı şekilde dinlendiği ortaya çıkmıştı. Ülkedeki büyükelçilikler ve diplomatların da dinlendiği iddia edildi. ABD, Almanya, Fransa, İngiltere ve İtalya Büyükelçilikleri telekulak iddialarının araştırılması konusunda birer mesaj yayınladı. Aynı dönemde Gruevski’ye ait olduğu iddia edilen ses kayıtları rüşvet ve yolsuzluk yaptığını kanıtlar nitelikteydi. Kayıtlara göre Gruevski, Çinli firmalardan otoyol inşaatında kolaylık sağlamak karşılığında 20 milyon Euro rüşvet alıyordu. “Tank” davasına konu olan bir Mercedes için 575 bin Euro harcadığına ilişkin ses kaydı da yaptığı “yolsuzluklara örnek” olarak kamuoyuyla paylaşılmıştı.
Kamuoyuna sunulan ses kayıtlarından biri de 2011 yılında Makedonya polisi tarafından öldürülen Martin Neşkıvski adlı gencin ölümüne ilişkin ayrıntıların hükümet tarafından gizlendiğini ortaya koyuyordu. Başbakan, dönemin İçişleri Bakanı, İçişleri Bakanlığı Sözcüsü ve Gruevski’nin Özel Kalem Müdürü işin içinde görünüyordu. Makedonya’yı karıştıran bu son kayıt 8 Mayıs 2015’te paylaşılmıştı ve 17 Mayıs’ta daha önemli bir kaydın paylaşılacağı açıklanmıştı. 9 Mayıs 2015’te de Kumonova’da Kosovalı UÇK’lılara dönük bir polis baskını gerçekleştirildi. O dönemde çok ses getiren Kumonova operasyonun ortaya çıkan tüm yolsuzluk, rüşvet suçları ve skandalları unutturmak niyetiyle gerçekleştirildiği iddia edilmişti.
Başından bu yana bahsettiğimiz tüm ses kayıtlarını kamuoyuna sunan kişi o gün muhalefet lideri ama bugün Makedonya Başbakanı olan Zoran Zaev’di. O gün Gruevski tüm bunların yabancı istihbarat servislerinin işi olduğunu iddia etmişti. Bugün hala Zoran Zaev’e Gruevski’yi erken seçimleri tetikleyerek iktidarından eden ve bugün 2 yıllık ilk mahkumiyetini almasına neden olan ses kayıtlarını kimin sağladığı bilinmiyor… Sonuçta yasa dışı eylemleri ortaya çıkaran yasa dışı dinlemeydi. Yabancı elçilikleri dinlemek bazen pek çok suçun ortaya serilmesine sebep olabilir, diyebilir miyiz? Kesin olan Makedonya’nın eski Başbakanı 10 yıllık iktidarındaki hata ve suçlarının hesabını veriyor. Doğrusu Makedonya gibi pek çok ülkede iktidarlar burada bahsedilen türden suçlara karışıyor. Sonuçta yolsuzluk, rüşvet, telekulak ve polis operasyonlarındaki ayrıntıların halktan gizlenmesine ilişkin birkaç örnek söz konusu. Ancak neredeyse hiç birinde hesap sorma mahkûmiyet hükmü verilene dek sürdürülmüyor. Belki de sadece iddiasının arkasını getirmesi nedeniyle Zoran Zaev’i tebrik etmekle yetinmelidir…