İran, Orta Doğu bölgesinin en güçlü ülkelerden biri olarak kabul edilir. Coğrafik konumu, toprak büyüklüğü, zengin yer altı kaynakları ve jeopolitik derinliği İran’ı bölge lideri olması için rekabete tutuştuğu faktörlerden bazılarıdır. Ancak İran’ın bu rekabetinde başarıya ulaşabilmesini olanaklı kılacak diğer önemli faktör ise ordusunun büyüklüğü ve yeteneği olacaktır.
Bu bağlamda İran Silahlı Kuvvetleri böyle bir yeteneğe sahip olduğu belirtiliyor. İran silahlı kuvvetleri iki bileşenden meydana gelir: Ordu ve Devrim Muhafızları. Bu birimlerin her biri savaş ve barış durumlarına göre değişen bir teşkilatlanmayla kendi içinde kava, deniz ve hava kuvvetlerinden oluşur.
2016 yılına göre kolluk kuvvetlerinin dışında İran Silahlı Kuvvetlerinin genel sayısı 520.000 kişidir. Rezerv sayısı ise 350.000 kişi olarak belirtilmektedir. İran çoğu bölge ülkeleri olduğu gibi bir kara ülkesidir ve Kara Kuvvetleri en kalabalık sayıya sahiptir. Kara Kuvvetleri 350.000 kişidir. Bunların 220.000’i acemi askerlerden oluşur.
İran Devrim Muhafızlarına ait Kara Kuvvetlerinin sayısı ise 100.000’e yakındır. Bu birlikler barış zamanında iç güvenlik ve kamu düzeninin sağlanması için kolluk kuvvetleri olarak işlev görür. Savaş zamanında ise cephede görev yürütebilir.
Ayrıca İran Devrim Muhafızlarına bağlı “Basic/ Besic Direniş Gücü” özel kuvvetlerine sahiptir. Yurt dışı operasyonlar için doğrudan Ayetullah’tan emir alan yaklaşık 15.000 askerden oluşan birlikler şuanda İran Komutanı Tümgeneral Kasım Süleymani tarafından eğitilmektedir. Yaklaşık 12 milyon “Basic” eğitimden geçtiği belirtilmektedir. Olağanüstü Hal durumlarında bir ay içerisinde “Basic” sayısı 3 milyon kişiye ulaşabileceği belirtilmektedir. Bir de İran’ın yurt dışı faaliyetleri için 5.000 kişiye yakın elit “Kudüs Gücü” özel harekât birleri vardır.
Kara kuvvetleri 1600 tanka sahiptir. Tankların en büyük pay Sovyet/Rus yapımı tanklara aittir. Tankların 480’i T-72S, 540’ı T-54- ve T-55 modeli Sovyet/Rus yapımı tanklardan oluşur. Yaklaşık 150’si M60A1 Amerikan yapımı, 100’e yakını ise İngiliz yapımı Chieftain Mk3 ve Mk5 modeli tanklardır.
Kara kuvvetlerine ait diğer araçlarda da benzeri bir durum söz konusudur. Sovyet/Rus yapımı araçlar ağırlıklı konumdadır. Yaklaşık 600 BMP-1 ve BPM-2 piyade savaş aracı ve yaklaşık 640 BTR-50 ve BTR-60 zırhlı araç Sovyet/Rusya yapımı araçlardır.
Ayrınca Kara Kuvvetleri 200’den fazla Amerikan yapımı Bell AH-1J Cobra saldırı helikopterlerine ve 20 Boeing CH-47C Chinook ağır nakliye helikopterlerine sahiptir. 25 Mi-171 Sovyet yapımı nakliye helikopteri de İran ordusunda mevcuttur. Ayrıca İran kara kuvvetleri 180’e yakın uçak savar hava savunma sistemlerine sahip.
İran Deniz Kuvvetlerinin 2600 deniz piyadesi dâhil toplam 18.000 askeri personeli bulunur. İran Devrim Muhafızları ise 5 bini deniz piyadesi olmak üzere toplam 20 bin askeri personele sahiptir. Deniz Kuvvetleri 29 deniz altı ve 69 savaş gemisine sahiptir. Bunların 3’ü Rusya yapımı 877EKM “Paltus” modeli deniz altısıdır. Diğerlerinin tamamı İran yapımı “Kadir” modeli denizaltılarıdır. Savaş gemilerinin 7’si İngiliz yapımı korvetler, diğerleri ise füzeli ve devriye amaçlı Fransız Amerikan ve Çin yapımı korvetlerdir. 4 mayın tarama gemisi ve 24 amfibi hücum/ çıkartma gemisi vardır.
İran Hava Kuvvetlerinin sayısı ise 12.000 Hava Savunma kuvvetleri olmak üzere toplam 30.000 hava kuvvetleri personeline sahiptir. İran Hava Kuvvetlerinin 330 askeri uçağı bulunmaktadır. Bunların 180’den fazlası savaş uçağı. 43 Grumman F-14 Tomcat Amerikan yapımı, 20 Northrop F-5B Freedom Fighter modeli Amerikan yapımı, 36 Rus yapımı MiG-29 ve 24 Çin yapımı Chengdu F-7M Airguard savaş uçağı mevcuttur.
Nakliye uçaklarının sayısı 120 civarındadır. Bunların 12 İl-76 ve 11 An-74TK-200 Sovyet/Rus yapımı 19 Lockheed C-130 Hercules Amerikan yapımı uçaklardır. 64 McDonnell Douglas F-4D/E Phantom II Amerikan ve 30 Su-24MK Rus yapımı Bombardıman uçaklarına sahiptir İran güçleri.
İran’ın silahlarını ve askeri araçlarının bir bölümü Amerikan ve İngiltere yapımı silahlardır. Bu silahlar 1979 İran İslam Devrimi öncesi elde edilmiş silahlardır ve bunların yaklaşık % 40’ı eskimiş durumdadır. Silahların önemli bir bölümü ise Sovyet/Rus yapımı silah ve askeri araçlardan oluşmaktadır. Rusya-İran askeri teknik işbirliği taraflar arasında 1989-1991 yıllarında Hükümetler arasın anlaşmalarla ivme kazanmıştır. Ancak İran’a karşı uygulanan ambargo nedeniyle bu işbirliği ertelenmiştir. 2000-2007 yılları arasında ise İran’ın silah alımının % 85’ini Rusya’dan gerçekleştirmekteydi. 2016 yılında Rusya İran’a S-300 hava savunma sistemlerinin devrini gerçekleştirmiştir. İran üzerinden kaldırılan yaptırımlar ve ambargo sonrası Rusya ile İran arasında yapılan anlaşmayla ordusunu tekrar modernize etmeye çalışan İran’ın en önemli silah tedarikçisi olmayı üstlenmiştir. İran’ın daha önce edindiği Sovyet/Rus yapımı silahların sadece % 80’i savaşa hazır durumda.
İran'ın ambargolardan tamamen kurtulmasıyla beraber ekonomik reformlar gerçekleştirmesi ve enerji kaynaklarını dış piyasalarına aktarmaya başlaması, ordusunu tekrar yapılandırmaya başlamasının önünü açacaktır. Ambargo döneminde geliştiren askeri sanayisini daha da geliştireceği gibi, Rusya ve Çin olmak üzere İran’a silah satmak için yarışa giren Avrupalı ülkelerden de yeni silah alımlarını gerçekleştirecektir. Önümüzdeki 10-15 yıl içerisinde İran bölgenin en iddialı ülkeler arasına girerek bazı ülkelerin etkisini azaltacaktır. Ya da İran'ı dikkate alarak dış politikalarını şekillendirmeye başlayacaklar.