Seçim günü itibariyle Trump’ın kazanma şansını %18.625 olarak “kıymetlendiriyorum.” :)
Trump ülke geneli kamuoyu yoklamalarında ortalama 3-4 puan geride.
Ayrıca iki tarafa da gidebilecek ortadaki eyaletlerin çoğunu kazanması gerekiyor ama bunların çoğunda az da olsa geride görünüyor.
FBI’ın 10 gün önce Kongre’ye gönderdiği mektupla Trump ivme kazanmıştı ama çıkışı son günlerde durmuş görünüyor.
Kişiliği ile partisi tabanından da belki çok belki az ama yine de önemli bir kesimi kendinden uzaklaştırdı.
Kadınlar, eğitimliler, Hispanikler ve siyahlar önemli oranda ona oy vermeyecek.
Düşük gelir ve eğitime sahip beyazlar ise tek başına Trump’ı seçmeye yetmeyecek gibi. Ama bu grup normalin ve kamuoyu yoklamalarına yansıyanın ötesinde sandığa giderek sürpriz yapabilir mi?
Kamuoyu yoklamaları modellerinde bu son gruba yeterince ağırlıklı yer vermemiş olabilirler mi?
Son güne gelirken hala normalin üstünde son anda kararını iki büyük adaydan birine çevirme ihtimali olan 3. Parti seçmeni ve kararsızlar var. Bunlar daha büyük oranda Trump’a yönelebilirler mi?
İngiltere’deki Brexit referandumunda olduğu gibi kamuoyu yoklamaları populist duygusal patlamayı kaçırmış olabilirler mi?
Siyahların 2008 ve 2012’de Obama’nın etkisiyle sandığa koşmuşlardı. Bu sefer aynı oranda bunu yapmaları beklenmiyor. Ama belli bir sayının altına düşerlerse de N. Carolina gibi bazı kritik eyaletlerde Clinton’un şansını azaltırlar.
Trump’ın daha kampanyanın ilk gününden itibaren karşısına aldığı ve aslında genelde seçimlere en ilgisiz gruplardan olan Hispaniklerin heyecanla seçmen yazıldıkları, erken oy kullandıkları ve tercihlerini normalden de ağırlıklı olarak Demokratlar lehine kullandığı anlaşılıyor.
Bu seçim Hispaniklerin ABD siyasi sahnesinde önemlerini kanıtladıkları ve sonucu önemli ölçüde etkiledikleri seçim olabilir.
Oyunu belli etmekten çekinen “utangaç” Trump seçmeni çok mu?
Bir kısmı belki Trump’ın kusurlarının ve yetersizliklerinin de farkında olan ama siyasi ve ekonomik gidişata dur demek ve siyasi ve ekonomik elitlerin “burnunun kanadığını” ya da paniklediklerini görmek ve kendilerine ilgi göstermelerini sağlamak isteyen Trump seçmenleri çok mu?
Dünyada ve ABD’de popülist bir “kalkışma” var.
Küreselleşmeden, teknolojiden, kapitalizmden, (istihdam imkanlarını sınırladığı gerekçesiyle) çevrecilikten, göçmenlerden, serbest ticaretten, çok kültürlülükten kaybedenler, rahatsız olanlar,
olaylar, dünya, “ülkemiz” elimizden kayıp gidiyor, kontrol edemiyoruz, önümüzü göremiyoruz, istikrar yok, devamlılık yok, bildiğimiz alıştığımız “bizi biz yapan” değerler aşınıyor, elitler bizde kopuk, bizi önemsemiyor, bizi küçümsüyor diye düşünenlerin önüne Trump gibi ilgi çekici ve (bir şekilde) ağzı laf yapan ama bu kadar çok düşman edinmeyen, bazı somut politikalar ortaya koyabilen ve çok çirkinleşmeyen ve bagajında bu kadar kirli çamaşırı olmayan bir aday olsa bugün çok farklı şeyler konuşuyor olurduk.
Bu seçimin ve genel atmosferin farklılığı nedeniyle hala bir sürpriz ihtimali var ama Trump popülist enerjiyi boşa harcamış bir aday olabilir.