Metin Edirneli Metin Edirneli @edirneli_metin

Not Defteri: 8-14 Ekim

08 Ekim 2018
Not Defteri: 8-14 Ekim

8 Ekim 1459: Semendire ikinci defa fethedildi. Tuna kıyısındaki bu şehrin fethiyle Sırbistan tamamen Osmanlı topraklarına katılmış oldu. Bununla ayrıca, Sırplar, taht kavgaları dolayısıyla oluşan anarşiden kurtulurlar.

8 Ekim 1912: Karadağ’dan savaş ilanı… Karadağ’ın Osmanlı İmparatorluğuna savaş ilan etti. Böylece kısa bir süre sonra Yunanistan, Sırbistan, Bulgaristan’ın da katılımıyla daha da büyüyecek olan insanlık tarihinin en acımasız savaşlarından biri olan 1. Balkan Savaşı başlamış oldu. 29 Eylül 1913’te biten Balkan Savaşı’nda Osmanlı Devletinin kayıpları büyük olacaktır. Kıyıköy-Enez hattına kadar tüm Balkanları kaybedecek, yüz binlerce insanı ölecek, çok daha fazlası bu coğrafyadan sürülecektir.*

8 Ekim 1968: Bulgaristan ile göç antlaşması… Türkiye ile Bulgaristan arasında Mart 1968’de imzalanan göç anlaşması sonucu ilk Türk kafilesi Bulgaristan’dan Türkiye’ye girdi. 1978 yılında sona eren bu anlaşma sonucu yaklaşık 130 bin kişi Türkiye’ye göç etmiştir.

8 Ekim 1992: Batı Trakya’da protesto… Batı Trakya Türk Azınlık Yüksek Kurulu Yürütme Komitesi, 8 Ekim 1992 Perşembe günü yaptığı olağanüstü toplantıda, Zenginis tarafından antlaşmalara aykırı olarak hazırlanan kitabın azınlık okullarında okutulmasına karşı çıktı. Dahası kitabın 16 Ekim 1992 Cuma gününe kadar toplanıp Yunan Milli Eğitim Bakanlığı’na iade edilmesi yönünde karar aldı.

9 Ekim 1431: Yanya’nın kendiliğinden Osmanlı egemenliğine girdi… Karaca Paşa'nın şehri teslim almasından sonra buraya da Türkler iskân edilmeye başlanır.

9 Ekim 1690: Belgrad’da Osmanlı egemenliği yeniden sağlandı… İki yıl önce Avusturya kuvvetlerinin eline geçen Belgrad, Osmanlı Ordusu’nun karşı saldırısı sonucu geri alındı. Böylece Balkanlara yönelik haçlı tehdidinin önüne geçilmiş oldu.

10 Ekim 1912: İşkodra’da kahramanca direniş… Karadağ kuvvetleri Osmanlı sınırını 2 noktadan aşarak İşkodra’ya doğru ilerlemeye başladı. Hasan Rıza Paşa komutasındaki savunma kuvvetleri paşanın ölümüne kadar şehri başarıyla savundu. O günlerin anısına İşkodra halkı, paşaya olan sevgisini yaptığı anıt mezar ve adına kurduğu dernekle yaşatmaya çalışmakta.

12 Ekim 1596: Eğri Kalesi fethedildi… Erdel ve Eflak’ta meydana gelen isyan hareketleri üzerine, bölgeye gelen Osmanlı Ordusu yaklaşık 1 ay süren kuşatmadan sonra kaleyi ele geçirdi.

12 Ekim 1880: Bulgaristan Resmi Gazetesi Tercümesi Sofya’da yayın hayatına başladı… Bulgar devletinin bir yayın organı olan gazetenin çıkarılma amacı, hem ülkede çıkan yasalar ve düzenlemeler konusunda Türkleri bilgilendirmek hem de anlaşmalardan meydana gelen yükümlülükleri yerine getirmekti.

13 Ekim 1923: Ankara yeni hükümet merkezi… Ankara’nın hükümet merkezi olmasına ilişkin yasa TBMM’de kabul edildi. Ankara artık başkenttir. Bu arada ayrıca meydana gelen zorunlu göç ve mübadele sorununu çözmek amacıyla Mübadele, İmar ve İskân Bakanlığı kurulması kararı TBMM’de kabul edildi.

13 Ekim 1928: Basın hayatında radikal bir hamle… Tamamı yeni Türk harfleriyle çıkan ilk gazete olan Yenilik Bulgaristan’ın Yanbolu yani Yambol şehrinde yayın hayatına başladı. Türkiye’deki harf devriminden önce yayın hayatına başlayan bu gazetenin amacı Bulgaristan’da yaşayan Türklerin hak ve hürriyetlerini korumak ve geliştirmekti.

14 Ekim 1915: Bulgaristan ile Osmanlı Devleti aynı safta… Bulgaristan, Osmanlı-Alman ittifakı saflarında savaşa katıldı. Bulgaristan’ı savaşa dâhil etmek kolay olmaz. Ancak Batı Trakya’dan bir miktar toprak verilerek Türk-Alman saflarında savaşa katılması sağlanır.

14 Ekim 1924: Türklerin hak ve çıkarlarını koruyan Genç Mektepli adlı gazete Bulgaristan’ın Şumnu yani Şumen kentinde yayınlanmaya başladı.

 

* Malisörler saldırılarının ardından, Karadağlılar da 2 Ağustos 1912’de Pelave tarafındaki Tevkişik ve Çakur kalelerine taarruza geçerler. O dönem bölgede görevli bulunan Fevzi Çakmak, yaşananları şu şekilde aktarmaktadır: “Harp ilanından yaklaşık iki buçuk ay önce bu saldırılarla birlikte Acarlar, Tikveş, Köprülü, Koçana, İştip, Zelnikova ve Selanik’te Bulgar bombaları patlamaya başlamıştı. Ağustos başında Berane sınır kalelerine saldırılıyordu… Niska çevresinde kaleler düştü. Mokra’da çatışma devam ediyordu. Berane ilçesine de saldırılmıştı. 24 Ağustos’a kadar, çevreden yetişen askerin ve halkın yardımıyla Berane savunuldu. Bu saldırının amacı Berane’yi düşürmekti. Duyarlı olan Rugova, Peşter ve Tırgoviştelilerin yardımıyla savunma sürdü. Bu sırada Mokra, Çakur, Tevkişik ve Erzaniçe’de kısaca Karadağ sınırında boydan boya çatışmalar sürüyor, Berane’ye ve Gosine’ye çok sayıda birlik sevk ediliyordu…”Aslında savaş çok önce başlamıştır. İstanbul, gelişmelere gözünü yummaktadır. Şimdi yapılan sadece resmî olarak ilanıdır. O da, 8 Ekim 1912’de yapılarak, savaşın şekil şartı da yerine getirilir.

Yorumlar