(Die Zeit'ın makalesinin çevirisidir)
Avrupa Birliği 2021’de göçmenlerin durumları ile ilgili çıkarttığı tutanakta yer alan noktalardan biri de Türkiye ile yapılan “Avrupa Birliği göçmen anlaşması”nın durumudur. Bu tutanakta, Türkiye’nin 2021’de Avrupa ile yaptığı anlaşmalara uymadığı ve 2020’de Yunanistan‘dan anlaşma gereği dönen göçmenlerin hiç olmadığı yorumu yer aldı.
Türkiye’ye karşı haksız iddialar ve yeni plan hazırlıkları
Adı geçen tutanaktaki iddialara göre Türkiye, Avrupa Birliği ile imzalanan anlaşmalar gereği Yunan adalarından çıkarılmış göçmenlerin Türkiye’ye geri dönme oranları düştü. Alman Die Welt gazetesine göre, AB’nin durumla ilgili araştırma yapan bir kuruluşunun tutanağına dayanılarak, geçen yılda- yani 2020’de- Yunanistan’dan geri dönüş yolcuklarının hiç gerçekleştirilmediği söylendi. Ayrıca, Türkiye, Covid-19 salgını nedeniyle Yunanistan’dan geri dönen göçmenleri sıkça kabul etmediği ve bu durumun 2020 Mart ayından beri devam ettiği konusunda suçlanmıştır.
Tutanağa göre 21Mart 2016’dan itibaren anlaşma gereği Yunanistan’dan Türkiye’ye geri dönen göçmenlerin sayısı 2.140 oldu. Üstelik 601 göçmenin geri dönmesi için iki ülke arasında gerçekleştirilen anlaşma süreci devam etmekteydi. Tutanak da suçlamaları sürdürerek Türkiye’ye geri dönüş yolculukları olmadığı sürece uluslararası anlaşmalar gereği 29.427 göçmenin AB ülkelerindeki beklemiş başvurularını onaylamak zorunda olmadığını belirtmektedir.
Öte yandan, AB üye ülkeleri arasında yapılan toplantılarda, Avrupa ülkeleri hükümetlerinin temsilcisi Türkiye ile göçmenlik ilişkileri anlaşmasının uzatılmasını istedi. Dolayısıyla, 2016’dan buyana şimdilik devamlı olan anlaşma hükmü bir üç yıl daha uzatılması ve Türkiye’ye verilmek suretiyle 3.5 milyar Euro’nun hem Türkiye’deki göçmenlere hem de Türkiye’nin AB ile paylaşılan sınırlarını gözetmesine ayrılacağı ifade edilip, önerildi. Yalnız, böyle bir planı gerçekleştirmek için AB hükümetlerinin bu planı onaylaması beklenmesi gerekiyor.
Türkiye’nin eski anlaşma koşullarını yenileme çağırıları
Bu arada Türkiye’de, AB ile arasındaki göçmenliğe ilişkin anlaşmaların uzatılması sürecinin bu ikili anlaşmaların yeniden düzenlenmesi için açığa çıkan tek olanak olduğu düşünülüyor. Örneğin Türkiye’nin Dış İşleri Bakan Yardımcısı Faruk Kaymakçı, “İki taraf (Türkiye ve AB) arasında 2016’dan itibaren devreye girmiş olan göçmenlik anlaşmalarının tüm tarafların yeniden incelenmesi gerektiğini” ifade etmiştir.
Kaymakçı, sadece iki taraf için gerçekleşen çıkarlar ve uyumluluğun söz konusu olmadığını tam tersi, Türkiye’nin bu konudaki önceliğinin Türkiye’de yaşayan göçmenlerin durumlarının iyileştirilmesi ve özelikle Suriyelilerin güvenli şekilde ülkelerine geri dönmeleri olduğunu ve ayrıca AB’nin bunun için bütçesinde ayırdığı payı kesinlikle vereceğine vurgu yaptı.
2015’te iki taraf -Türkiye ve AB-, çoğu iç savaştan kaçan 850 binden fazla Suriyeli göçmenin Doğu Akdeniz yoluyla Avrupa’ya gitmelerinden sonra araya girip bu buhranı çözmek için şimdiki anlaşmayı oluşturdular. Dolayısıyla, Türkiye bu anlaşma gereği Yunan adalarına giden göçmenlerin kendi toprağına geri dönmelerini kabul etti. Ayrıca iki taraf, Ege Denizinde insan kaçaklığı faaliyeti yapan çetelere ve kişilere karşı da işbirliği anlaşması yaptılar. Öte yandan AB’nin anlaşma gereği üstüne düşen yükümlülükleri ise Türk uyrukluların Avrupa Birliğine girmesi için daha kolay vize vermek, Türkiye-Avrupa Birliği arasındaki ticari birlikteliği geliştirmek ve Avrupa Birliği üyelik işlemlerinin hızlıca gerçekleştirmektir.
Söz konusu anlaşmayla Avrupa’ya giden göçmenlerin sayısının büyük oranda azalması gayet etkileyiciydi. Çünkü 2017- 2020 yıllarındaki verilerine göre Avrupa’ya geçmek isteyen kaçak göçmenlerin sayısı yüzde 96 daha azaldı. Bununla ilgili Kaymakçı bu başarının Türkiye’ye ait olduğunu vurguladı. Bu anlamda Kaymakçı “Türkiye’nin bu konuda net çabaları olmasaydı şu an Avrupa’ya iki milyon daha göçmen geçmiş olabileceğini” ifade etti. Öte yandan, resmi kaynaklara göre Türkiye sadece 2019’da 455 bin göçmenin Avrupa’ya geçme girişimini durdurdu. Dahası 2020’de Türkiye, 122 bin göçmenin Avrupa’ya yasa dışı yolculuğunu engelledi.
Öz kaynak:
https://www.zeit.de/politik/ausland/2021-06/eu-kommission-fluechtlinge-abschiebungen-ausgesetzt-griechenland-tuerkei-fluechtlingspakt