Birleşik Krallık Avrupa Birliği’nden ayrıldı ama bu ayrılmanın yansımalarını ve yan etkilerinin tamamını gözlemleyebilmemiz için zaman yeterince olgunlaşmadı. Ancak adada yaşananlar, Avrupa Birliği’nden ayrılma kararının muhtemel uzun vadeli sonuçları üzerinde fikir yürütmemiz için bizlere fırsat veriyor. İskoç bağımsızlık hareketinin Brexit ile güçlenmesi, İskoçya’dan gelen ikinci bağımsızlık referandumu talebi uzun vadede Birleşik Krallık’ın dört ulusun birliği üzerinden iç sorunlarla uğraşmak durumunda kalacağına işaret ediyor ve bu iç sorunlar uluslararası aktörlerin müdahalesine de konu olabilir. 2014 yılında İskoçya’da bağımsızlık referandumu yapıldığı koşullarda uluslararası toplumun meseleye yaklaşımı İskoç bağımsızlığının Birleşik Krallık’ın iç meselesi olduğu yönünde idi; özellikle o dönem Birleşik Krallık’ın üyesi olduğu Avrupa Birliği meseleye müdahil olmaktan kaçındı. İskoç bağımsızlık referandumu üzerinden geçen kısa sürede Brexit nedeniyle koşullarda ciddi değişiklik olunca, Avrupa Birliği’nin yaklaşımında da değişim gözleniyor; Herman Van Rompuy’un dediği gibi Brexit Avrupa Birliği’nin İskoç bağımsızlık meselesine yönelik tutumunu değiştirdi; Donald Tusk’un ifadesiyle Avrupa Birliği İskoçya’nın bağımsızlığına artık “empati” duyuyor. Avrupa basını bağımsız İskoçya’nın Avrupa Birliği’ne üye olmak istemesi halinde üyelik talebinin Birlik tarafından memnuniyetle karşılanacağına yönelik yorumları içeriyor. Avrupa Birliği İskoçya’nın bağımsızlığına destek vermek suretiyle Birleşik Krallık’ı Brexit kararından dolayı cezalandırmak istiyor olabilir ama İskoçya’nın bağımsızlığına verilecek destek Birleşik Krallık’ın içişlerine karışmak olacaktır. Avrupa Birliği dışında İskoç bağımsızlık meselesi üzerinden Birleşik Krallık’ın içişlerine karışma potansiyeli olan başka uluslararası aktörler de olabilir mi? Bu soru Batı’yı karşısına alan Rusya’yı akla getirmektedir; ama Rusya gerçekten İskoçya’nın bağımsızlığı üzerinden Birleşik Krallık’ın içişlerine karışır mı? Rusya “bağımsız İskoçya” ister mi? Bu soruya yanıt vermeden önce Putin’in 2014 yılında İskoç bağımsızlığı meselesi için “bunun Rusya’nın meselesi olmadığını, Birleşik Krallık’ın iç meselesi olduğunu” ifade ettiğini belirtelim. Sonra da yukarıdaki soruya, Putin’in 2014 yılında yaptığı açıklamayı bir kenara koyarak, iki farklı bakış açısı üzerinden yanıt arayalım. Birinci bakış açısı, “Rusya’nın dış politika amaçlarından birinin Batı’yı istikrarsızlaştırmak olduğu” ve “İskoçya’nın bağımsızlığının da Avrupa’yı istikrarsızlaştıracağı” yönündeki iki varsayım ışığında şekillenebilir. Rusya Batı’yı istikrarsızlaştırmak istiyorsa İskoçya’nın bağımsızlığı meselesi üzerinden Birleşik Krallık’ın içişlerine burnunu sokar; İskoç bağımsızlık hareketini destekler; zira İskoç bağımsızlığı Avrupa’daki diğer ayrılıkçı hareketleri, yani İspanya’da Katalonya ve İtalya’da Kuzey İtalya ayrılıkçı hareketlerini tetikleme, domino etkisi yaratabilme, neticede Avrupa’da istikrarsızlığın kaynağı olma potansiyeli taşımaktadır. Kısaca İskoç bağımsızlık hareketi, Rusya’nın Avrupa’yı istikrarsızlaştırma politikası açısından bir araç niteliği kazanacağından, Rusya bu aracı etkili kullanmak isteyecektir. İkinci bakış açısı “İskoçya’nın bağımsızlığı Avrupa’yı istikrarsızlaştıracak bir etki yapmayacağından Rusya İskoçya’nın bağımsızlığı meselesini Birleşik Krallık’ın iç sorunu olarak nitelendirip meseleye müdahil olmayacaktır” varsayımı ışığında şekillenebilir. Bu varsayım İskoçya’nın bağımsızlığının diğer ayrılıkçı hareketlere örnek olamayacağı, her ayrılıkçı hareketin kendi tarihsel ve mevcut koşulları içinde farklılaşan hareketler olduğu, dolayısıyla İskoçya’nın bağımsızlığının Avrupa’yı istikrarsızlaştıracak bir olay olamayacağı görüşüne dayanır ki; bu durumda Rusya açısından Birleşik Krallık’ın içişlerine karışmak ile Avrupa’yı istikrarsızlaştırmak arasında amaç-araç ilişkisi yoktur demektir. Bu ikinci bakış açısı, özellikle İskoç bağımsızlığının itici gücü, İskoçya’nın en güçlü partisi İskoç Ulusal Partisi’nin hem Avrupa Birliği’ne hem de NATO’ya olan bağlılığı hususunda net bir tavır takınması ışığında daha da güçlü zemin kazanmaktadır; zira “bağımsız İskoçya”nın Batı ittifaklarını zayıflatacak ya da “bağımsız İskoçya”yı Rusya’nın müttefiki yapacak bir tavrı yoktur. İkinci bakış açısı kapsamında yapılacak değerlendirmenin “bağımsız İskoçya”ya dair Avrupa Birliği ve NATO’nun tutumuna da bağlı olduğunu hatırlatmak gerekir. İskoçya’nın bağımsızlığını kazanması halinde Avrupa Birliği’ne ve NATO’ya üyeliğine dair bu örgütlerden gelecek olumsuz tavırlar, yani “bağımsız İskoçya”nın Avrupa Birliği’ne ve NATO’ya üye olarak kabul edilmeme durumu, Rusya’nın bu meseleye İskoç bağımsızlık hareketini desteklemek suretiyle karışmasına fırsat verir.