Doç. Dr.  Dilek Yiğit Doç. Dr. Dilek Yiğit

Okullar Ne Zaman Açılacak? Londra- Edinburg Hattında Gerilim

12 Mayıs 2020
Okullar Ne Zaman Açılacak? Londra- Edinburg Hattında Gerilim

Pandemi ile mücadele için alınan önlemlerin ne zaman ve nasıl kaldırılacağı, salgınla yüzleşen ülkelerde karar vericilerin en büyük sorunlarından biri oldu. Bunun nedeni açıktır ki, sorunun çözümünde, sağlık bilimlerinden ekonomiye, sosyolojiden psikolojiye kadar pek çok faktörün göz önünde bulundurulmasının gerekliliği. Bu komplike sorun siyasette de iktidarları ve muhalefeti karşı karşıya getirirken, federal devletlerde yetki tartışmalarının konusu oluverdi.

Federal devlet olmamakla birlikte, İngilizce tabiriyle devolution, yani yetki devirlerinin gerçekleşmiş olduğu Birlesik Krallık'ta da pandemi nedeniyle alınan kısıtlamaların kaldırılması meselesi merkez ( centre) ile yetki devri gerçekleştirilmiş hükümetleri ( devolved governments) çatışmaya sürükleme potansiyeli taşıyor ki, bu potansiyel okulların ne zaman açılacağı konusunda Londra ve Edinburg hattında gözlemleniyor.

Ülke genelinde okullar Mart ayının başında kapanmıştı; Birlesik Krallık hükümeti okulları yaş gruplarına göre aşamalı olarak, 1 Haziran tarihinde açmaya kararlı görünüyor; bu kararlılık Londra'nın normal hayata dönüşte acele ettiği yönünde eleştirilmesine neden oluyor. Edinburg ise bu kararı eleştirme zahmetine de pek girmeden alenen reddetti. İskoçya İlk Bakanı Sturgeon, okulların yaz tatilinden önce açılmasının mümkün olmadığını söylerken, İskoćya'da okulların ne zaman açılacağına Londra'nın değil Edinburg'un karar vereceğini belirtti. Edinburg'un bu reddini, diğer " devolved" hükümetler olan Galler ve Kuzey İrlanda'nın reddi izledi. Galler Eğitim Bakanı Williams " okullar 1 Haziran'da açılmayacaktır" dedi. 
" Devolved" hükümetlerin bu tavrı, Birleşik Krallık'ın siyasi sistemi açısından kabul edilebilir mi? 

Birlesik Krallık içinde " devolution" düzeyleri farklıdır. Yani "devolution" İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda için değişiklik gösterir ve her birinin hükümetleri aynı yetkilere sahip değildir. Ancak yetki katalogları incelendiğinde, hem sağlık politikası hem de eğitim politikalarının her üçü için de yetki devrine konu olduğu görülür. Kısaca bu alanlarda karar verici olanlar "devolved" hükümetlerdir. Dolayısıyla yukarıdaki sorunun cevabı " evet" dir.

Öyleyse okulların açılması örneğinde görüldüğü gibi, pandemi nedeniyle alınan önlemlerin kaldırılması konusunda Birleşik Krallık'ın her bir ulusu kendi yolunu kendi çizmek istemektedir. Ancak bu tavır siyasi faktörlerden bagımsız bir tavır mıdır? Iskoçya örneğine dönersek, Edinburg'daki hükümetin milliyetçi ve ayrılıkçı çizgisi, sergilediği tavrı, Londra'ya bir başkaldırı, Londra'dan bağımsız olarak karar alma ve uygulama kapasitesini, pandeminin yarattığı olağanüstü koşullarda kanıtlama hali olarak okunabilir. Zira " karar verecek olan Edinburg" demekle " karar verecek olan Londra degildir" cümleleri aynı anlama gelse de, ikinci cümle bir red edişi, bir başkaldırıyı gösterir ki; Edinburg'un yaptığı budur.

Yorumlar