Afganistan’da her geçen gün şiddet daha da artıyor. Ülkenin %70’sinde etkin olduğu söylenen Taliban terör saldırılarının büyük çoğunluğunun da faili durumunda. Afgan yetkililer sadece bu ay içinde Taliban saldırıları nedeniyle 252 kişinin hayatını kaybettiğini, 400’den fazla kişinin yaralandığını açıkladı[1]
Afganistan’da gerçekleşen terör saldırılarının artması uzmanlar tarafından Taliban’ın güç kazanmakta olduğunun işareti olarak değerlendiriliyor.
Taliban saldırılarını artırırken güçlü olduğunu mu göstermek istiyor? Taliban’ın artan saldırılarının arkasında ne derece güçlü olduğunu hem Afgan yönetimine hem de küresel kamuoyuna gösterme amacı olabilir ancak artan saldırılarını sadece bu nedene bağlayarak açıklayamayız.
Taliban’ın artan saldırılarını arkasında iki neden daha bulunmaktadır.
Birinci neden Obama’nın Afganistan’dan çıkma tercihine rağmen, Trump’ın Afganistan’a ilave 4.000 asker gönderme kararıdır. Bu karar ABD askerinin Afganistan’dan tamamen çekilmesini isteyen Taliban açısından kışkırtıcı bir girişim olmuştur. Yani saldırılarını artıran Taliban, ABD’nin Afganistan’dan çekilmeyecek olmasına tepkisini göstermektedir.
İkinci neden ise ABD’nin terörizm ile mücadele etmediği gerekçesiyle Pakistan’a yönelik yardımlarını askıya alması olabilir. Bu nedenin özellikle altını çizenler, Pakistan yönetiminin ABD’nin Pakistan politikası nedeniyle hayal kırıklığı yaşadığını ve ABD’ye radikal dinci örgütleri destekleyerek yanıt verdiğini, Afganistan’daki saldırıları Pakistan’ın ABD’ye artan tepkisi kapsamında okumak gerektiğini belirtmektedir. Hal böyle ise Trump yönetiminin terör örgütlerine destek verdiği için Pakistan’ı cezalandırma politikası ters tepmiş demektir.
Afganistan’daki saldırılarda artış ve ABD ile Afganistan yönetimlerinin saldırıların Pakistan bağlantısının altını çizmesi nedeniyle Afgan halkı içinde Pakistan’a yönelik tepkiler artmakta. Sokaklara dökülüp Pakistan bayraklarını yakan Afganlar “Pakistan’a ölüm” sloganları atıyorlar.
Afgan halkı Pakistan’a diş bilerken, İslamabad ve Kabil “Afganistan-Pakistan Barış ve Dayanışma Eylem Planı (APAPPS)” isimli bir girişim başlattılar; bu girişim ile amaçlanan terörizmin ortadan kaldırılması ve barış, istikrar, refah ve kalkınmasının sağlanması Bu girişim kapsamında olsa gerek, dün (27 Mayıs 2018) Afganistan İçişleri Bakanlığı, Afganistan Ordusu ve İstihbarat Birimi temsilcilerinden oluşan bir heyet Pakistan’da resmi ziyarette bulundu.
Ziyaret sonrası Pakistan’dan gelen resmi açıklama tarafların, özellikle ikili güvenlik işbirliğinde olmak üzere çalışma gruplarının oluşturulmasını hızlandırmayı ve her iki tarafın da terör şiddetinin azaltılmasında gerekli tedbirleri almayı kabul ettiği belirtildi. Pakistan’ın açıklamasında asıl dikkat çeken taraflar arasında güven sağlanmasının barış ve dayanışma sürecinde ilk adım olduğunun ifade edilmesi idi.
Bu ifade taraflar arasında güvenlik meselelerinde diyalog kurulmasına rağmen güven duygusunun henüz temin edilmemiş olduğuna işaret ediyor.
Peki her iki devlet arasında güven duygusu nasıl tesis edilecek? Taliban Afganistan’daki saldırılarına devam ettiği müddetçe, Pakistan’ın teröre destek verdiği gerekçesiyle ABD Pakistan’a baskı uyguladığı müddetçe, Afgan halkı sokaklarda Pakistan bayraklarını yaktığı müddetçe iki devlet arasında güven tesis edilemez.
[1] http://www.aopnews.com/taliban/suicide-bomber-strikes-afghanistans-helmand-province/, 27 May 2018