Demokrasi, "temsili demokrasi", "katılımcı demokrasi", "müzakereci demokrasi" ve "çoğulcu demokrasi" gibi çeşitli kavramlar altında tanımlanabilir ama nasıl tanımlanırsa tanımlansın demokrasinin temel unsurunun seçimler ve seçimleri uygulanabilir kılanın siyasi partiler olduğunu kabul etmek gerekir.
Peki seçimlere siyasi partiler dışında "terör örgütleri", ülkenin belli bölgelerini kontrol altına almış örgütler, hükümetlerin silahlı mücadele verdiği örgütler katılabilir mi? Böyle birşey olamaz... Tabi bu örgütlere siyasi parti adı verilmediği müddetçe... Mesela Afganistan hükümeti ve ABD askerinin birlikte mücadele ettiği Taliban isterse Afganistan'da Ekim ayında gerçekleştirilecek genel seçimlere katılabilecek.
Bilindiği gibi Afganistan'da Taliban yönetiminin devrilmesi sonrası 2005 ve 2010 yıllarında iki genel seçim yapıldı. 2010'dan sonra güvenlik sorunları gerekçe gösterilerek seçimler ertelendi. Seçimlerin başarısı için güvenliğin temini şart ama Afganistan'da genel seçimlere bu kadar ara verilmiş olması uluslararası toplumun tepkisini çekiyor. Dolayısıyla seçimlerin bu yıl içinde gerçekleştirilmesi konusunda Afgan hükümeti üzerinde baskı var.
Bu baskının da etkisiyle Afganistan'da genel seçimlerin önümüzdeki Ekim ayında yapılacağı açıklandı ve seçmenler için kayıt süreci başladı.
Geçtiğimiz Şubat ayında Afganistan Devlet Başkanı Gani Taliban'ı önkoşulsuz barış görüşmelerine davet etmişti. Bu davet uluslararası toplum tarafından memnuniyetle karşılanmıştı. Hatta Özbekistan Afganistan hükümeti ve Taliban arasında doğrudan müzakerelere ev sahipliği yapabileceğini açıklamıştı. Ancak Taliban Gani'nin bu davetine resmi yanıt vermeye bile gerek duymadı. Taliban'ın Afganistan'ı işgal altındaki ülke, hükümeti de kukla hükümet olarak gördüğünü biliyoruz. Aslında Taliban müzakerelere karşı değil, müzakereleri Afgan hükümeti ile yapmaya karşı, yani ABD ile masaya oturmaya hazır.
ABD ise Taliban ile müzakere masasına oturmaz ama Taliban'a hükümet ile masaya oturması için diplomatik, askeri ve ideolojik baskı yapmaya kararlı. ABD'nin ideolojik baskısı Endonezya üzerinden gelecek gibi; zira Endonezya Taliban'ın Afgan toplumu nazarındaki meşruiyetini dinsel öğretiler aracılığıyla zayıflatmak için din adamlarının katılacağı bir konferans düzenleme telaşında.
Özbekistan'dan, Endonezya'dan bahsediyorum; bu da Afganistan'a dair meselelere bölge ülkelerinin burnunu sokma arzu ve gayretinin göstergesi olsa gerek!
Afganistan seçimlere giderken görünen o ki Taliban Afgan hükümetine kulaklarını tıkamış. Ama Gani Taliban'ı meşru siyasi arenaya dahil etmekte oldukça kararlı, barış müzakere davetine yanıt alamasa da Taliban'ı siyasi parti gibi davranmaya ve seçimlere katılmaya davet ediyor. Gani açısından Taliban'ın Afgan halkından destek görüyorsa seçimlere katılmaktan korkmaması gerekiyor.
Ancak mevcut tabloda bir tuhaflık var. Bir tarafta Afgan hükümeti Taliban'ı siyasi parti sıfatıyla seçimlere katılmaya davet ediyor; diğer tarafta ABD'nin Taliban ile ideolojik mücadele stratejisi kapsamında din adamları aracılığıyla Taliban'ın Afgan toplumu nazarında "meşruiyeti" zayıflatılmaya calışılıyor. Amaçlanan Taliban'ı "siyaseten meşru", dinen " gayri meşru" mu göstermek?
Bu tuhaflığı bir kenara koyup soralım:Taliban seçimlere girecek mi?
Gani'nin barış görüşmeleri davetine yanıt vermeye bile tenezzül etmeyen Taliban, bölge kaynaklı haberler doğru ise, Gani'nin seçimlere katılma teklifine ret yanıtı verdi.Demek ki Taliban teklif üzerinde düşünmeye bile gerek duymadı.
Taliban'ın önceliği seçim değil tabi... Taliban'a göre öncelik ülkeyi işgalden kurtarmak. Üstelik Taliban açısından seçim kararı da tüm siyasi, ekonomik kararlar gibi işgalcilerin kararı. Dolayısıyla Taliban'ın seçimlere katılım sağlaması "işgalcilerin kararlarına" uyması demektir. ABD Taliban ile doğrudan - açık ya da gizli- müzakereyi kabul etmediği müddetçe Taliban'ın önümüzdeki genel seçimlere katılım sağlamasını beklemek hayalperestlik olur.