Afganistan’da Taliban ile mücadele sonuç vermiyor olmalı ki ülkenin % 40’dan fazlası Taliban’ın kontrolü altında. Hükümet ABD’nin desteğiyle Taliban ile mücadele etmekte kararlı; zaten ABD’nin de Afganistan’dan çekilmeye hiç niyeti yok. Ülkede kötüleşmekte olan koşullar da ABD’nin Afganistan’a yerleşme niyetine zemin oluşturuyor.
Afgan Hükümetinin Taliban’a karşı verdiği mücadele kapsamında 31 Ocak akşamı Afgan Özel Güçleri (Special Forces Unit of the National Directorate of Security) Band-e Timor bölgesine saldırılar düzenledi. Afgan Özel Güçlerinin saldırıları ABD’nin hava saldırıları ile desteklendi.
Taliban ile mücadele kapsamında Afgan ulusal güvenlik güçlerinin, Band-e Timor’da olduğu gibi, ABD’nin desteğiyle Taliban militanlarının bulunduğu bölgelere saldırılar düzenlemesi olağan bir durum; ancak bu saldırıları küresel kamuoyunun gündemine taşıyan ulusal güvenlik güçlerinin sivil-terörist ayrımı yapmadığı yönündeki iddialar.
İnsan Hakları İzleme Örgütü Afgan ulusal güvenlik güçlerinin siviller üzerine ateş açtığı, erkekleri sürükleyerek evlerinden çıkardığı ve öldürdüğü yönündeki iddiaları gündeme getirdi.
Birleşmiş Milletler verilerine göre, 2017 yılının ilk dokuz ayında 2.640 sivil hayatını kaybetti ve 5379 sivil yaralandı. Bu durumun tek sorumlusu Afgan güçleri değil elbet; zira ülke cihatçı teröristlerin rekabet ve saldırı alanına dönüşmüş durumda. Ancak aynı yıl içinde 61 sivilin Afgan güçleri tarafından öldürülmesi, sivil kayıplarda Afgan hükümetinin sorumluluğunu gündeme getiriyor. Uzmanlar Afgan güçleri ve ABD’nin hava saldırılarında hayatını kaybeden sivillerin sayısının arttığına dikkat çekerken, ABD askeri Afganistan’da kaldığı ve hava saldırıları gerçekleştirdiği müddetçe sivil kayıplarda artış olacağının altını çiziyor. Üstelik ulusal güvenlik güçleri içinde yer almayan hükümet yanlısı silahlı gruplar ve tanımlanamayan silahlı grupların sivillere zarar verdiği de bilinmekte.[1]
Birleşmiş Milletler ve İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün Afgan hükümetinden beklentisi Afgan güçlerin sivil-terörist ayrımı yapmaksızın saldırılar düzenlediği iddialarının araştırılması. Diğer taraftan bu iddialar Afgan ulusal güvenlik güçlerinin eylemleri kadar yapısına dair sorulara da dikkat çeker mahiyette. Nedir bu sorular? Afgan ulusal güvenlik güçleri içinde emir-komuta sistemi sağlıklı işliyor mu? Emir-komuta sisteminden bağımsız hareket eden güvenlik mensupları mı var? Afgan güvenlik güçlerinin denetimi ve hesap verebilirliği nasıl sağlanıyor?
Bu sorular Afganistan’da güvenlik güçleri yapısının gözetime ve revizyona tabi tutulması gerekliliğine işaret ediyor.
[1] https://www.khaama.com/more-than-10000-civilians-killed-wounded-in-2017-in-afghanistan-unama-04496, 15 Şubat 2018