Bu satırların yazarı yıllarca askeri gücün sinyaller, tehditler ve direk kullanımının Türk dış ve güvenlik politikasında olması gereken ve olabileceğin çok altında bir yeri olduğundan şikayet etti.
Hükümet ve onu otomatik olarak destekleyen kalemler bu tür yaklaşımları militarizm, eski moda, aşırı devletçi ve güvenlikçi ve hatta soğuk savaş dönemine ait diyerek eleştirir ve küçümsediler ve muhtemel ne olduğunu anlamadıkları “yumuşak gücü” kutsadılar.
AKP iktidarının ilk 12-13 yılında askeri güç kullanmaya bu kesinlikle gerektiğinde bile oldukça mesafeli durmuştu. Şimdi ise tam öbür uca savrularak askeri gücü tüm sorunların neredeyse tek çözüm aracı görür gibi düşünmeye, hareket etmeye ve konuşmaya başladı. Söylemeye gerek yok, bu ikincisi de doğru değil.
Bu kadar risk, taahhüt, yükümlülük, çatışma, düşman, sefer, dış üs ve bağımlı müttefik biriktirmek doğru değil.
Türkiye devletlerin sınırları içindeki egemenlik haklarını tamamen yok sayar gibi davranarak ve bunu da “itici” bir şekilde davranarak muhtemelen akıllıca davranmıyor.
1) Türk karar alıcılar askeri güç kullanımının ve tehdidinin doğasını ve tarihini daha iyi çalışmalılar,
2) Güç kullanımı ile siyasi amaçlar arasındaki ilişkiyi kurmaya ve korumaya özen göstermeliler
3) Her zaman ellerinde bir çıkış stratejisi olmalı
4) Askeri güç kullanırken amaçları sınırlı tutmalılar ve şehvete kapılmamalılar
5) Etkili, doğru zaman ve ölçekte, gerekli hazırlıklar yapılarak, düşmanın kapasitesi, amaçları, düşünce biçimi, karar alma mekanizmaları etüdedilerek başvurulan askeri güç bağlamı ve hesapları değiştirici etki yapabilir.
6) Askeri güç bazen gerekl, acil ve hatta tek ana araç olmakla beraber genelde tek başına yeterli de değildir.
7) Askeri güç kullanırken yayılmacı, saldırgan, şımarık, kanun ve düzen tanımaz, başkasının geröek ya da şekilsel egemenliğine saygısız bir görüntü çizmemek çok önemlidir.
8) Askeri gücü olabildiğince yoluna yordamına uydurmak gerekir
9) Askeri gücün getirisi hem derece hem süre olarajk sınırlı olabilir. Bu nedenle onun yarattığı siyasi imkanları kullanma konusunda özen ve çeviklik gerekebilir.
10) Askeri güç kullanırkenki amaç ve getiriler “ürküttüğün vakvaklara” değmeli
11 “Amatörler stratejiden konuşur profesyoneller lojistikle ilgilenir”
12) “İleride nasıl askeri güç kullanma gerekebilir, bunun için hangi personel, organizasyon, silah, doktrin kazanımlarını gerçekleştirmeliyim? Sadece askerlerin değil sivil otoritenin de özenli ilgi ve mesaisini gerektirir
13) Askeri güç kullanımı hep risk içerir. Savaş doğası gereği bilinmezlerle doludur.
14) Askeri gücü doğru zaman ve ölçekte kullanmak için istihbaratın önemi açıktır.
15) Başarılı askeri güç şöhretini olumlu anlamda arttırır. Başarısızı, kayıplısı, beyhudesi, maliyetlisi de tersinine azaltır. Dost-düşman üçüncü gözler askeri gücü nasıl kullandığını çok yakından takip edeceklerdir.
16) Senin de başkalarının askeri gücü nasıl kullandığını, başka askeri çatışmaların nasıl cereyan ettiğini takip etmen gerekir. Son trendler, moda kavram ve uygulamalar neler, “savaş” nereye gidiyor, bunları takip etmek asli görevindir.
17) Risk almak duruma ve zamana göre kaçınılmaz olabilir. Ama hep çok risk alarak da yaşanmaz. Biraz ihtiyatlı ol, geride hep bir yedek güç bırak.
18) Her zaman beklenmeyene hazırlıklı ol.
19) Güç kullanımı bağımlılık yaratabilir. Bazen kendini tutmak oldukça zor olabilir. İnsan alışınca kudurabilir. Aman diyeyim.
20) Kendi kamuoyunu bilgilendirmek, nabzını tutmak, hazırlamak önemlidir. Ama içeriden gelen uyarı, eleştiri ve önerilere kulağını sakın kapama. Muhalefeti, meclisi hep askeri müdahalenin bir parçası olarak tut.
21) Fazla saldırgan, ne oldum delisi olma.
21) Düşmalarını iyi seç. Baltayı yanlış taşa vurma.
22) Madem askeri güç kullanmayı sevdin, büyük devletlerle papaz olma. “Dünya 5’ten büyüktür” tabii ama sen yine de gel beni dinle bunu demeyi kes. Çünkü askeri güç kullanmayı seven bir aktörün meseleleleri kaçınılmaz olarak bu 5’in önüne gelir.