Yunanistan ve Makedonya arasında 26 yıldır süren isim anlaşmazlığı iki ülke Başbakanı’nın “Kuzey Makedonya Cumhuriyeti” ismi üzerinde uzlaşı sağlamasıyla 17 Haziran 2018’de çözüldü. Şimdi anlaşmanın her iki ülkede de kendi anayasal prosedürlerine uygun şekilde onaylanması gerekiyor. Makedonya, 19 sayfalık anlaşmayı Parlamento’dan geçirdi şimdi sırada referandum var. Referandum kuralı önceki iktidar döneminde getirilmişti. Anlaşma’nın 1. maddesinin 4. fıkrasının c bendinde de Makedonya’nın Anlaşma’yı referanduma götüreceği kayıt altına alınmıştı. Aynı maddenin 4/f bendinde ise Makedonya’nın Anayasa değişikliğinin gerçekleştirilmesi ve diğer yasal uyumun sağlanması dahil Anlaşma’daki tüm yükümlülüklerini yerine getirmesinden sonra Yunanistan’ın Anlaşmayı onaylayacağı ifade ediliyor.
Yunanistan’da Anlaşma’nın sadece Parlamento’da onaylanması yeterli olacak. Ama isim sorunu görüşmeleri ve “Kuzey” ibaresi eklense dahi “Makedonya” isminin kalması tepkilere sebep oluyor. Yunanistan’daki iktidar partisi SYRIZA’nın koalisyon ortağı ANEL’in parti sözcüsü Mandalena Papadopoulou bu tepkiler nedeniyle istifa etti, ardından 26 Haziran’da ANEL’in Selanik milletvekili Yorgos Lazaridis de istifasını sundu. İki isimden başka milletvekili Dimitris Kammenos da hükümet hakkında Makedonya ile varılan anlaşmaya karşı gensoru önergesine destek verdiği için partisinden ihraç edildi. (Ana muhalefetteki Yeni Demokrasi (ND) partisinin verdiği gensoru önergesi reddedilmiş, hükümet güven tazelemişti.)
İki istifa bir ihraç kararı ile 10 sandalyesi bulunan ANEL 7 sandalyeye geriledi. 300 sandalyeli Yunan Parlamentosu’nda SYRIZA’nın da 145 milletvekili bulunuyor. Böylece koalisyon vekil sayısı 152’ye düştü. (Güven oylaması için 151 yeter sayıdır) Dolayısıyla henüz bir hükümet krizi bulunmadığı görülüyor. Ancak İsim Anlaşması’nın onaylanması nasıl olacak? Meclis çoğunluğu sorgulanırken Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Kotzias, anlaşmanın Meclisten geçmesi için yeterli çoğunluğun bulunduğu açıklamasını yaptı.
Ancak asıl tartışma, hangi çoğunluğun onayının aranacağı noktasında olacak. Savunma Bakanı Pannos Kamenos, isim anlaşmasının Meclis’ten 180 milletvekilinin oyuyla geçmesi gerektiğini, çoğunluk sağlanamıyorsa referanduma gidilmesi ya da ülkenin erken seçime gitmesi gerektiğini açıklamıştı. Yunanistan Dışişleri Bakanı Kotzias ise “Çok iyi bir anlaşma. Ülkenin egemenliği ile ilgili bir durum olmadığı için üçte ikilik çoğunluk gerekmiyor” dedi.
Şu an Yunanistan’ın hükümet krizine düşmesinin önündeki engel tek bir milletvekili. Ancak bu anlaşmanın Yunanistan’da onay aşamasına gelmesine dek Eylül sonu ya da Ekim başında Makedonya’da gerçekleştirilecek referandum ve buna göre yapılacak Anayasal değişiklik ve ardından iç yasaların uyumunun sağlanması dahil neredeyse 6 aylık bir takvimden bahsetmek mümkün. Dolayısıyla İsim Anlaşması’nın Yunan Parlamentosu’nda oylanacağı güne dek pek çok değişken devreye girebilir. Yunanistan’da ismi kabul edip etmeme yanında anlaşmanın parlamentoda nitelikli çoğunlukla mı yoksa mutlak çoğunlukla mı kabul edilmesi gerektiği de tartışılacak. Yunan Anayasası’nın 36/2. maddesi bazı anlaşmalar için özel karar yeter sayısı istiyor ve üçte iki çoğunluk (200 milletvekili onayı) da bunu ifade ediyor. Yunan Anayasası’nın 28/3 maddesi ise bazı anlaşmalar için beşte üç çoğunluk (180 milletvekili onayı) aranacağını düzenliyor. Kotzias ise Yunan Anayasası 28/2’de öngörülen salt çoğunluk oyunun (151 milletvekili onayı) yeterli olacağı kanısında. Anayasa metinleri, bu tür tartışmaları giderecek denli açık yazılamadığı için tartışılması da olağan. Dahası Yunanistan Anayasası 44. maddesi de çok önemli milli ya da toplumsal konuların Cumhurbaşkanı tarafından referanduma götürülebileceğini düzenliyor. Bu maddenin İsim Anlaşması hususunda işletilip işletilemeyeceği de yine tartışılan hususlardan olacaktır.
Kotzias’ın ise bu aşamada Makedonya’daki işleyişi sekteye uğratmamak, Makedonya’daki anlaşma karşıtlarının eline koz vermemek için konuyu kapattığı ve zamanı geldiğinde onun dahi bu tartışmaları kullanmak isteyebileceğini düşünebiliriz.