Devletler savunma sektörlerini sürekli bakım altında tutmalıdır. Kurumlar arası mimari, doktrin, personel, eğitim, silah ve teçhizat, strateji, stratejik kültür, karar alma, uygulama ve koordinasyon süreçleri, istihbarat, savunma sanayi gibi alanlarda sınırlı ama sürekli bir değişim gerekli olabilir. Bugünse darbeden sonra Türkiye bu sektörde reform ihtiyacı ile karşı karşıyadır. Diğer tüm bürokratik sektörler gibi belki onlardan da fazla güvenlik alanını Cemaat etkisine kapamak gerektiği açıktır ve muhtemelen hayatidir. Açık söyleyelim hemen tüm güvenlik kurumlarımız Cemaat tarafından penetre edilmiştir. Bazı kurumlarda bu astronomik düzeylerde olmuş olabilir.
Arınma, yalıtım, değişim ve yeniden yapılanma konusunda atılacak adımların hangi prensipler üzerinden olması gerektiği üzerine ciddi olarak düşünmeliyiz. Merkezileşmenin doğru adım olup olmadığı açık değildir. Bazı kurumların organizasyon şemasındaki yerlerinin değişmesinin ve toptan kaldırılmasının problemlerimizi çözmeye yeteceği de. Sektörde yapılacak değişim 1) Cemaat'in önünü kapadığı gibi, 2) güvenlik performansımızı da arttıracak şekilde olmalıdır. Ayrıca değişimin 3) konsensüsle ve 4) acele etmeden, düşünüp taşınarak gerçekleşmesi başarı şansını ve kalıcılığını arttıracaktır.
Önümüzdeki dönemde Türkiye'nin Cemaat dışındaki güvenlik problemleri azalmayacağı gibi hem sayı hem de ciddiyet açısından muhtemelen artacaktır. Türk ordusunun içinin boşaldığını gören ya da düşünen hasımlarımız Türkiye'ye karşı "beraber ve solo" arayışlara girebilirler ve oldu-bittiler yaratmaya girişebilirler. Türk güvenlik sektörü bir-kaç hafta sonunda aceleyle alınacak kararlarla düzeltilemeyecek kadar ciddi bir kriz içindedir. Kurumların kendine ve birbirlerine güven ve saygısını, disiplinini, siyasi otoritenin kontrolünü, Meclis'in denetleme yeteneğini, ordunun darbelere ve Cemaat gibi yapılara kapanmasını, gelecek on yıllarda ihtiyaç duyduğumuz insan gücünü eğitmeyi sağlayacak adımlar karmaşık ve zorludur.
Eve sıçan girdiğinde tüm evi yakmadığımız ya da ne kadar şiddetli olursa olsun başımız ağrıdığında onu kesmediğimiz gibi her şeyi yıkıp sıfırdan kurmanın çekiciliğine de kapılmamalıyız. Reform yaparken tedrici (gradual) olmak genelde daha doğrudur. Ama bu prensibin de istisnaları olabilir. Tüm partilerin savunma entellektüelerinden oluşan ve Meclis Savunma Komisyonu'nun altında ya da dışında bir komisyonun reform sürecini özel olarak yakından ve titizlikle takip etmesi ve denetlemesi faydalı olabilir. Bu komisyon sivil ve askeri uzmanlardan, düşünce kuruluşlarından reform süreci ile ilgili destek almalıdır. Yapılacak değişimin kapsamlı ve kollektif bir tartışmanın sonunda olması ona sahiplenen kesimlerin de sayısını arttıracaktır. Tek taraflı adımlar sonraki hükümetlerin şimdi yapılacak değişiklikleri geri çevirmeye yöneltebilir.