Zona Expres’te hazırlanan ve hafta içerisinde sunulan “CİA Kosova İçin”belgeselinde ll. Dünya Savaşı’ndan sonra Kosova’da Arnavutların Sırpça veTürkçe okullara yönlendirilmesiyle asimile edildiği belirtiliyor.
CİA belgelerine dayanan belgeselde dönemin komünistlerinin dini ayrımcılıkyapıldığını ve Katolik ve Müslümanlara baskılar yapılırken Ortodoksların önplana çıkarıldığını ve ahalinin Ortodokslaştırılmaya çalışıldı belirtiliyor.
Belgeselde Kosova’da Arnavutların, bazı hoca ve Katolik papazlarınınöldürülmesi de dahil, tüm baskılara rağmen Sırplaşmadığı ve Ortodokslaşmadığınaişaret ediliyor.
Komünistlerin Arnavutların asimilasyonunda eğitimi de kullandığı bildirilirkenKosovalı Arnavutların Sırpça veya Türkçe okullara yönlendirildiği vurgulanıyor. Priştine ve Prizren’de 10 kadar Türkçekonuşan aile olduğu iddia edilen belgeselde Arnavutların 1951 yılındabaşlatılan Türkçe eğitime yönlendirilerek asimile edilmeye çalışıldığıbelirtiliyor.
Belgeselde ilk başta 10 kadar Türkçe konuşan aileden söz edilirken devamdakomünistlerin Kosova’da anadilinde eğitim girişiminden sonra binlerce çocuğuneğitimlerini Türkçe yapmayı tercih ettiğinden söz ediliyor.
1950/1951 öğretim yılı baz alınarak yerleşim yerlerine göre Türkçesınıfların açılmasıyla Arnavutça ve Türkçe öğrenci sayısı kıyaslaması de şöyleveriliyor:
Prizren: 97 Arnavutça
800 Türkçe
Priştine: 63 Arnavutça
350 Türkçe
Mitroviça: 90 Arnavutça
200 Türkçe
İpek: 70 Arnavutça
120 Türkçe
Gilan: 34 Arnavutça
100 Türkçe
Vuçitırın’da: 26 Arnavutça
88 Türkçe
Belgeselde 1951’de eğitimlerine Türkçe devam edenlerinArnavut olduğu iddia ediliyor.
Belgeselde birbirini tutmayan, çelişkili yorumlar da tarihçive gazetecilerle yapılan söyleşilerde ileri sürülüyor.
“CİA Kosova İçin” belgeselini şu linkten izleyebilirsiniz:
https://www.youtube.com/watch?v=6evWX67Qtp0&feature=youtu.be